زمین‌دماسنجی زیرکنیم در رگه‌های کوارتز روتیل‌دار، کمپلکس آتشفشانی-رسوبی سوریان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز بخش علوم زمین

2 دانشجوی کارشناسی ارشد ژئوشیمی، دانشگاه شیراز

3 دانشجوی دکترای زمین‌شناسی اقتصادی، دانشگاه شیراز

چکیده

عناصر شیمیایی حساس به دما (مانند عناصر با قدرت میدان بالا؛ HFSEs ) مبنایی ارزشمند برای محاسبه دما در سامانههای زمینشناختی خاص هستند . آزمایشها نشان میدهد، دمای دگرگونی همبستگی معناداری با غلظت عنصر زیرکنیم ( Zr در ) در کانی روتیل دارد. این تحقیق با روش تجزیه و تحلیل الکترونیکی الکترونیکی ( EPMA ) ، برای بررسی زمین دماسنجی کانی روتیل در رگه های کوارتز مناطق آذربایجان و دیده بانکی طی فرآیند دگرگونی (در حدود 187 میلیون سال پیش) در کمپلکس آتشفشانی-رسوبی سوریان میپردازد. زمین‌دماسنجی Zrدر روتیل با سه رابطه متفاوت محاسبه شد.محاسبات نشان می دهد که بیش از دمای دگرگونی در کمپلکس سوریان با احتمال فشار 5/9 کیلو بار ، در بازپرداخت دمای 644 تا 699 درجه سانتیگراد دارای رده داده شده است. این دامنه مطبوعات مطابق با رویداد دگرگونی پیشرونده ، در طی فاز کوهزایی سیمرین وجود داشته و با بیشینه دگرگونی (رخساره آمفیبولیت) در حاشیه جنوبی کمربند دگرگونی سنندج-سیرجان ارتباط برقرار می کند. نتایج نشان میدهد که شیب دمایی به تدریج از جنوب شرق (مزایجان) به شمال غرب (دیدهبانکی) در کمپلکس سوریان کاهش می
یابد.

کلیدواژه‌ها


سامانی، ب.، فقیه، ع.، چرچی، ع.، 1391، بررسی الگوی دگرشکلی با استفاده از تحلیل استرین نهایی و عدد تاوایی جنبش­شناختی در پهنه دگرشکل­شده چشمه­سفید، کمربند دگرگونی سنندج-سیرجان،‎ ‎مجله زمین­شناسی کاربردی پیشرفته، شماره5، ص 20-‏‏26.
مُر، ف.، اسدی، س.، فتاحی، ن.، 1390، زمین­شیمی و زمین­دماسنجی کانسار مس جیان (بوانات)، زون سنندج- سیرجان، شمال شرق استان ‏فارس،‎ ‎مجله زمین شناسی کاربردی پیشرفته، شماره1، ص 80-‏‏92.
Asadi, S., Moore. F., Fattahi, N., 2013, Fluid inclusion and stable isotope constraints on the ‎genesis of the Jian Cu deposit, Sanandaj-Sirjan metamorphic zone, Iran: Geofluids, v. 13, ‎p. 66 – 81.‎
Baldwin, J.A., Brown, M., 2008, Age and duration of ultrahigh-temperature metamorphism in ‎the Anapolis–Itaucu Complex, Southern Brasilia Belt, central Brazil —constraints from ‎U–Pb geochronology, mineral rare earth element chemistry and trace-element ‎thermometry: Journal of Metamorphic Geology, v. 26, p. 213–233.‎
Bromiley, G.D., Hilairet, N., McCammon, C., 2004, Solubility of hydrogen and ferric iron in ‎rutile and TiO2 (II): implications for phase assemblages during ultrahigh pressure ‎metamorphism and for the stability of silica polymorphs in the lower mantle: ‎Geophysical Research Letters v. 31, p. 10–46. ‎
Chen, Z.Y., Li, Q.L., 2008, Zr-in-rutile thermometry in eclogite at Jinheqiao in the Dabie ‎orogen and its geochemical implications. Chinese: Science Bulletin, v. 53, p. 768–776.‎
El Goresy, A., 1971, Meteoritic rutile: a niobium bearing mineral: Earth and Planetary Science ‎Letters, v. 11, p. 359–361.‎
El Goresy, A., Chen, M., Gillet, P., Dubrovinsky, L., Graup, G., 2001, An natural ‎shockinduced dense polymorph of rutile with PbO2 structure in the suevite from the Ries ‎Crater in Germany: Earth and Planetary Science Letters, v. 192, p. 485–495.‎
Fazlnia, A. N., Schenk, V., Van der Straaten, F., Mirmohammadi, M. S., 2009, Petrology, ‎geochemistry and geochronology of trondhjemites from the Qori Complex, Neyriz, Iran: ‎Lithos, v. 112, p. 413-433.‎
Fazlnia, A., Moradian, A., Rezaei, K., Moazzen, M., and Alipour, S., 2007, Synchronous ‎Activity of Anorthositic and S-type Granitic Magmas in Chah-Dozdan Batholith, Neyriz, ‎Iran: Evidence of Zircon SHRIMP and Monazite CHIME Dating: Journal of Sciences, ‎Islamic Republic of Iran, v. 18, p. 221-237.‎
Foley, S.F., Barth, M.G., Jenner, G.A., 2000, Rutile/melt partition coefficients for trace ‎elements and an assessment of the influence of rutile on the trace element characteristics ‎of subduction zone magmas: Geochimica et Cosmochimica Acta, v. 64‎‏,‏‎ p. 933–938‎
Harley, S.L., 2008, Refining the P–T records of UHT crustal metamorphism: Journal of ‎Metamorphic Geology, v. 26, p. 125–154.‎
Luvizotto, G.L., Zack, T., Triebold, S., von Eynatten, H., 2009, Rutile occurrence and trace ‎element behavior in medium-grade metasedimentary rocks: example from the Erzgebirge, ‎Germany: Mineralogy and Petrology, v. 97, p. 233–249.‎
Meinhold, G., 2010, Rutile and its applications in earth sciences: Earth-Science Reviews, v. ‎‎102, p. 1–28‎
Miller, C., Zanetti, A., Thöni, M., Konzett, J., 2007, Eclogitisation of gabbroic rocks: ‎redistribution of trace elements and Zr in rutile thermometry in an Eo–Alpine subduction ‎zone (Eastern Alps):  Chemical Geology, v. 239, p. 96–123.‎
Mousivand, F., Rastad, E., Hoshino, K., Watanabe, M., 2007, The Bavanat Cu-Zn-Ag ‎orebody: First recognition of a Besshi-type VMS deposit in Iran: Neues Jahrbuch für ‎Mineralogie- Abhandlungen, v. 183, p. 297–315.‎
Mousivand, F., Rastad, E., Meffre, S., Jan, P., Solomon. M., Zaw, Kh, 2010, U-Pb ‎geochronology and Pb isotope characteristics of the Chahgaz volcanogenic massive ‎sulphide deposit, southern Iran.  International: Geology Review, v. 1, p. 1-24.‎
Rudnick, R.L., Barth, M., Horn, I., McDonough, W.F., 2000, Rutile-bearing refractory ‎eclogites: missing link between continents and depleted mantle: Science, v. 287, p. 278–‎‎281.‎
Shannon, R.D., 1976, Revised effective ionic radii and systematic studies of interatomic ‎distances in halides and chalcogenides: Acta Crystallographica, v. A32, p. 751–767.‎
Sheikholeslami, M.R., Pique, A., Mobayen, P., Sabzehei, M., Bellon, H., Emami, M. H., 2008, ‎Tectono metamorphic evolution of the Neyriz metamorphic complex, Quri-Kor-e-Sefid ‎area, Sanandaj-Sirjan Zone, SW Iran: Journal of Asian Earth Sciences, v. 31, p. 504–521. ‎
Tomkins, H.S., Powell, R., Ellis, D.J., 2007, the pressure dependence of the zirconium-in rutile ‎thermometer: Journal of Metamorphic Geology, v. 25, p. 703–713.‎
Triebold, S., von Eynatten, H., Luvizotto, G.L., Zack, T., 2007, Deducing source rock ‎lithology from detrital rutile geochemistry: an example from the Erzgebirge, Germany: ‎Chemical Geology, v. 244, p. 421–436.‎
Villaseca, C., Orejana, D., Paterson, B.A., 2007, Zr–LREE rich minerals in residual ‎peraluminous granulites, another factor in the origin of low Zr–LREE granitic melts: ‎Lithos, v. 96, p. 375–386.‎
Watson, E.B., Wark, D.A., Thomas, J.B., 2006, Crystallization thermometers for zircon and ‎rutile: Contributions to Mineralogy and Petrology, v. 151, p. 413–433.‎
Zack, T., Kronz, A., Foley, S.F., Rivers, T., 2002, Trace element abundances in rutiles from ‎eclogites and associated garnet mica schists: Chemical Geology, v. 184, p. 97–122.‎
Zack, T., Luvizotto, G.L., 2006. Application of rutile thermometry to eclogites: Mineralogy ‎and Petrology, v. 88, p. 69–85.‎
Zack, T., Moraes, R., Kronz, A., 2004. Temperature dependence of Zr in rutile: empirical ‎calibration of a rutile thermometer: Contributions to Mineralogy and Petrology, v. 148, p. ‎‎471–488.‎