شناسایی منشا آلودگی هیدروکربنی در آبخوان آزاد محدوده ایستگاه راه‌آهن تبریز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تبریز، دانشکده علوم طبیعی، گروه زمین شناسی

2 استاد گروه علوم زمین

3 دانشگاه تبریز، دانشکده علوم طبیعی، دپارتمان علوم زمین

چکیده

آبخوان ایستگاه راه‌آهن تبریز به دلیل نشت هیدروکربن‌ها از مخازن رو زمینی (گازوئیل) و زیرزمینی (مازوت)، و دفن روغن‌های سوخته دچار آلودگی شده است. برای شناسایی منشا آلودگی، ۱۰ حلقه چاه اکتشافی- پایشی- پاکسازی با توجه به جهت جریان آب زیرزمینی (از جنوب شرق و شرق به سمت غرب و شمال غرب) حفر گردید و سپس نمونه‌برداری از این چاه‌ها و چاه‌های موجود انجام یافت. آنالیز نمونه‌ها با تکنیک GC-MS و تحلیل نتایج نشان داد که این نمونه‌ها حاوی مواد هیدروکربنی هستند. غلظت مواد هیدروکربنی، به ویژه تولوئن، در چاهی در جنوب غرب مخازن گازوئیل و مازوت به ۸۵/۱ میلی‌گرم در لیتر رسید که بالاتر از حد استاندارد ملی آب شرب ایران است. همچنین، مقادیر PAH و TPH در دو چاه واقع در غرب و جنوب غرب مخازن قابل توجه بود. بیشترین مقادیر TPH و PAH به ترتیب ۷۹/۳۳ و ۰۵/۱ میلی‌گرم در لیتر در چاه خارج از اراضی راه‌آهن و ۷۵/۰ و ۴۶/۰ میلی‌گرم در لیتر در چاه داخل ثبت گردید. منشأ آلودگی چاه‌های موجود با مقایسه مقادیر ترکیبات مختلف هر نمونه، شناسایی نوع ترکیبات و تحلیل گراف‌های مربوط به ترکیبات هر نمونه تعیین شد. نتایج نشان داد که منشأ برخی چاه‌ها به ترکیب مازوت، گازوئیل و روغن‌های سوخته نسبت داده می‌شود. همچنین در دیگر چاه‌ها، یک یا دو منبع از این آلاینده‌ها مشخص گردید. نتایج حاصل از این مطالعه، حرکت پلوم آلودگی به سمت غرب و جنوب غرب را نشان داده و لزوم اتخاذ اقدامات کنترلی برای حفاظت از منابع آبی در منطقه را به وضوح مطرح می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات