زمین شناسی و ژئوشیمی کانه‌زایی منگنز در شوراب کبیر، شمال شرق شهرکرد زون سنندج -سیرجان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار ، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه پیام نور ، ایران

2 دانشیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه پیام نور، ایران

3 گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه پیام نور، ایران

چکیده

کانسار منگنز شوراب کبیر، در 60 کیلومتری شمال شرق شهرکرد، بخش میانی زون سنندج- سیرجان واقع شده ‌است. قدیمی‌ترین سنگهای منطقه شامل شیل، ماسه‌سنگ، و آهک و دولومیتهای دگرگون شده پرمین می‌باشند. واحدهای پرمین بواسطه عملکرد گسلهای رانده بر روی واحدهای جوانتر، شامل واحدهای شیل، ماسه‌سنگ و کنگلومراهای با میان‌لایه‌های آندزیتی ژوراسیک رانده شده‌اند. کانه‌زایی درون واحدهای کربناته به صورت رگه‌ای، توده‌ای و استوک ورک رخ داده ‌است. کانه‌زایی اغلب به صورت کانه‌های پیرولوزیت، پسیلوملان، منگایت و گوتیت، هماتیت، مگنتیت همراه با کلسیت و کوارتز می‌باشد. دگرسانی‌های موجود در منطقه کربناتی و سیلیسی می‌باشند. الگوی بهنجار شده عناصر نادر خاکی با گوشته اولیه دال بر آنومالی منفی Ce بواسطه محیط اکسیدان و اسیدی، و آنومالی منفی ضعیفی از Eu بواسطه فاصله‌گیری سیال گرمابی از منشاء می‌باشد. در الگوی بهنجار شده عناصر جزیی نمونه‌های مطالعه شده به گوشته اولیه، غنی‌شدگی از Ba, La, Sr, Pb و تهی‌شدگی از Ti, Nb, Rb, Ce, Nb قابل مشاهده است. کلیه داده‌های صحرایی، میکروسکوپی و ژئوشیمیایی دال بر دخالت سیالات گرمابی در تشکیل کانسار شوراب کبیر می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


Ahankoub, M., Keyvani, Z., Orangi, A.R., 2019. Investigation of lead mineralization in Jurassic deposits of Horeh (north of Shahrekord) using geochemistry fluids inclusion and geophysics data.  Advanced Applied Geology 8, 66-76.
Alavi, A., 2004. Regional stratigraphy of the Zagros fold-thrust belt of Iran and its proforeland evolution. American Journal of Science 304, 1-20.
Azizi, H., Stern, R.J., 2020. Reply to comment on “Jurassic igneous rocks of the central Sanandaj–Sirjan zone (Iran) mark a propagating continental rift, not a magmatic arc (Azizi and Stern, Terra Nova, 31, 415–423, 2019)” Terra Nova 32, 473-475.
Bonatti, E., 1975. Metallogenesis of spreading centers. Annual Review of Earth and Planetary Sciences 3, 401-431.
 Bonyadi, Z., Ghorbani, S., 2015. Mineralography studies of Hanshek manganese iron ore, Fars province. 7th conference of Iranian Economic Geology Association.
 Choi, J.H., Hariya, Y., 1992. Geochemistry and depositional environment of Mn oxide deposits in the Tokoro belt, northeastern Hokkaido, Japan. Economic Geology 87, 1265-1274.
 Crerar, D.A., Namson, J., Chyi, M.S., Williams, L., Feigenson, M.D., 1982. Manganiferous cherts of the Franciscan Assemblage: I. General geology, ancient and modern analogues and implications for hydrothermal convection at oceanic spreading centers. Economic Geology 77, 519-540.
 Davoudian, A., Genser, J., Neubauer, F. and Shabanian, N., 2016. 40 Ar/39 Ar mineral ages of eclogites from North Shahrekord in the Sanandaj–Sirjan Zone, Iran: Implications for the tectonic evolution of Zagros orogen. Gondwana Research 37, 216–240.
 Ghorbani, M., 2012. Economic Geology of Iran, mineral deposits and natural resources of Iran, 3th edition, Springer. P .522.
 Glasby, G.P., 1997. Fractionation of manganese from iron in Archean and Proterozoic sedimentary ores. In: K. Nicholson, J.R. Hein, B. Buhn, and S. Dasgupta (Eds.), Manganese mineralization: Geochemistry and mineralogy of terrestrial and marine deposits. Geological Society of London, Special Publication 119, pp. 29-42. 
  Hedayati Roshan, M., 2014. Final report of the identification of mineral resources in Markadeh area (Chaharmahal and Bakhtiari province) with an area of 500 square kilometers, pp.  348.
 Hein, J.R., Gibbs, A.E., Clague, D.A., et al., 1996. Hydrothermal mineralization along submarine rift zones, Hawaii. Marine Georesources & Geotechnology 14, 177–203. 
 Hein, J.R., Koschinsky, A., Halbach, P., et al., 1997. Iron and manganese oxide mineralization in the Pacific. In: Nicholson, K., Hein, J. R., Buhn, B., et al., eds., Manganese mineralization: Geochemistry and mineralogy of terrestrial and marine deposits. Geological Society Special Publication 123–138.
 Hein, J.R., Schulz, M.S., Gein, L.M., 1992. Central Pacific cobalt rich ferromanganese crusts: Historical perspective and regional variability. In: Keating, B. H., Bolton, B. R., eds., Geology and Offshore Mineral Resources of the Central Pacific Basin. Springer-Verlag, Berlin, pp. 261.
 Hein, J.R., Yeh, H.W., Gunn, S.H., Gibbs, A.E., Wang, C.H., 1994. Composition and origin of hydrothermal ironstones from central Pacific seamounts. Geochimica et Cosmochimica Acta 58, 179–189.
 Holtstam, D., Mansfeld, J., 2001. Origin of a carbonate-hosted Fe-Mn-(Ba-As-Pb-Sb-W) deposit of Langban-type in central Sweden. Mineralium Deposita 36, 641-657.
 Ingram, B.L., Hein, J.R., Farmer, G.L., 1990. Age determinations and growth rates of Pacific ferromanganese deposits using strontium isotopes. Geochimica et Cosmochimica Acta 54, 1709–1721.
 Jach, R., Dudek, T., 2005. Origin of a Toarcian Manganese carbonate/silicate deposit from the Krížna Unit, Tatra Mountains, Poland. Chemical Geology 224, 136–152.
 Kazemi Rad, M., Rastad, I., Mohajjel, M., 2014. Mineralization of manganese iron in dolomites equivalent to Shatri Formation in the northeast of Dehbid, Sanandaj - South Sirjan, Fars province. Crystallography and Mineralogy 94, 369 – 382.
 Khan, M. A., Kakar, M. I., Ulrich, T., Ali, L., Kerr, A.d., Mahmood, K., Siddiqui, R.H., 2020. Genesis of manganese deposits in the Ali Khanzai block of the Zhob ophiolite, Pakistan: Inferences from geochemistry and mineralogyth Science 31, 884–895.
 Klinkhammer, G.P., Elderfield, H., Elderfield, H., Edmond, J.M.  Mitra, A., 1994. Geochemical implications of rare earth element patterns in hydrothermal fluids from mid-ocean ridges. Geochemica et Cosmochimica Acta 58, 5105-5113.
 Kosari, S., 1990. Geochemical explorations of the northern Shahrekord, geological survey and mineral exploration of Iran.
 Kuhn, T., Bau, M., Blum, N., et al., 1998. Origin of negative Ce anomalies in mixed hydrothermal-hydrogenetic Fe-Mn crusts from the Central Indian ridge. Earth and Planetary Science Letters 163, 207– 220.
 Mc Donough, W.F., Sun, S.S., 1995. Composition of the Earth. Chemical Geology 120, 223-253.
 Mohamadi, Z., 2019. Petrology and geochemistry of Ghasem abad magmatic rocks, Msc. thesis, Payam Noor University.
 Moin Waziri, H., 2019. Tavaklan manganese deposit in Kurdistan province: A rare process of manganese mineralization. Crystallography and Mineralogy of Iran 27, 411-422.
 Mucke, A., Dzigbodi Adjimah, K., Annor, A., 1999. Mineralogy, petrology, geochemistry and genesis of the paleoproterozoic Birimian manganese formation of Nsuta/Ghana. Mineralium Deposita 34, 297-311.
 Nabatian, Gh., Rastad, E., Neubauer, F., Honarmand, M., Ghaderi, M., 2015. Iron and Fe–Mn mineralisation in Iran: Implications for Tethyan metallogeny, Australian Journal of Earth Sciences: An International Geoscience Journal of the Geological Society of Australia 62, 211-241.
 Naderi, A., Nabatian, Gh., Honarmand, M., Kouhestani, H., 2020. Geology and genesis of Halab Mn deposit, SW Zanjan. Geoscience Journal 29, 207-218.
 Nasiri, M., 2016. Geological study and origin of iron veins of Qaleh Mahdia mine, Msc. thesis, Shahrekord University, Shahrekord, Iran.
Nicholson, K., 1992. Contrasting mineralogical–geochemical signatures of manganese oxides: Guides to metallogenesis. Economic Geology 87, 1253–1264.
 Öksüz, N., 2011. Geochemical characteristics of the Eymir (Sorgun-Yozgat) manganese deposit, Turkey. Journal of Rare Earths 29, 287–296.
Polgári, M., Hein, J.R., Vigh, T., Szabó-Drubina, M., Fórizs, I., Bíró, L., Müller, A. and Tóth, A.L., 2012. Microbial processes and the origin of the Úrkút manganese deposit, Hungary. Ore Geology Reviews 47, 87–109.
 Rogers, T.D.S., Hodkinson, R.A., Cronan, D.S., 2001. Hydrothermal manganese deposits from Tonga-Kermadec ridge and Lau Basin region, southwest Pacific. Marine Georesources and Geotechnology 19, 245268.
 Roy, S., 1992. Environments and processes of manganese deposition. Economic Geology 87, 1218–1236.
Roy, S., 1997. Genetic diversity of manganese deposition in the terrestrial geological record. In: Nicholson, K., Hein, J. R., Buhn, B., et al., eds., Manganese mineralization: Geochemistry and mineralogy of terrestrial and marine deposits. Geological Society of London Special Publication 119, 5–27.
 Sabatino, N., Neri, R., Bellanca, A., Jenkyns, H.C., Masetti, D. Scopelliti, G., 2011. Petrograohy and high-resolution geochemical records of lower Jurassic manganese-rich deposits from Monte Mangart, Julian Alps. Petrography Palaeoclimatology Palaeoecology 299, 97-109.
 Shabanian, N., Davoudian, A.R., Dong, Y., Liu, X., 2018. U-Pb zircon dating, geochemistry and Sr-Nd-Pb isotopic ratios from Azna-Dorud Cadomian metagranites, Sanandaj-Sirjan zone of western Iran. Precambrian Research 306, 41-60
 Stöcklin, J., 1968. Structural history and tectonics of Iran: A review. American Association of Petroleum Geologists Bulletin 52, 1229-1258.
 Stocklin, J., Nabavi, M.H., 1973. Tectonic Map of Iran 1:2,500,000. Geological Survey of Iran.
 Toth, J. R., 1980. Deposition of submarine crusts rich in manganese and iron. Geological Society of America Bulletin 91, 44–54.
 Usui, A., Someya, M., 1997. Distribution and composition of marine hydrogenetic and hydrothermal manganese deposits in the northwest Pacific. Geological Society, London, Special Publications 119, 177–198.
 Whitney, D.L., Evans, B.W., 2010. Abbreviations for names of rock-forming minerals. American Mineralogist 95,185–187.
 Zahedi, M., Rahmati –Ilkhchi, M., Vaezipour, J., 1992. Geological map of Shahrekord (1/250000). Geological Survey of Iran, Tehran Iran.
 Zarasvandi, A., Lentz, D., Rezaei, M., et al., 2013. Genesis of the Nasirabad manganese occurrence, Fars province, Iran: Geochemical evidences. Geochemistry 73, 495-508.