بررسی عوامل مؤثر بر خصوصیات شیمیایی آب زیرزمینی (مطالعه موردی دشت الباجی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا هیدروژئولوژی بخش زمین شناسی دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید چمران اهواز

2 استاد هیدروژئولوژی بخش زمین شناسی دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید چمران اهواز

3 دفتر مطالعات آبهای زیر زمینی سازمان آب و برق خوزستان

چکیده

دشت الباجی در شمال­غرب شهرستان اهواز و در نوار بیابانی ساحلی خلیج فارس واقع شده است. الکتریکی آن بین 2000 تا 75000 میکروموس برسانتیمتر متغیر است. با استفاده از نتایج سنجش شیمیایی منابع آب زیرزمینی و سطحی دشت الباجی، عوامل و فرایندهای مختلف تأثیرگذار بر کیفیت آب زیرزمینی مورد بررسی قرار گرفت. جهت ارزیابی مشخصات کیفی از روش­های گرافیکی و نقشه­های ضروری استفاده گردید. نتایج بدست آمده نشان می­دهد که عوامل متعددی از جمله شرایط حوضه رسوبگذاری مواد سازنده لایه آبدار، واکنش آب با مواد آبرفتی دشت، تبخیر از آب زیرزمینی، آب برگشتی کشاورزی و تغذیه از رودخانه کرخه، کیفیت آب زیرزمینی دشت را کنترل می­کنند. همچنین نتایج نشان می­دهد که عامل اول نسبت به سایر عوامل غالب می­باشد.
 

کلیدواژه‌ها


رضایی. م.، 1390، مطالعة عوامل کنترل کنندة شوری در آبخوان آبرفتی دشت مند، استان بوشهر، مجله محیط­شناسی، سال سی و هفتم، شمارة 58،  ص 116- ۱۰۵.
شرکت ملی نفت ایران، 1967، نقشه زمین­شناسی 1:250000 اهواز، شماره 20508.
کلانتری. ن.، رحیمی. م.ح.، چرچی. ع.، 1386، استفاده از دیاگرام­های ترکیبی، تحلیل عاملی و نمایه­های اشباع در ارزیابی کیفی آب زیرزمینی دشت­های زویرچری و خِران، مجله زمین­شناسی مهندسی دانشگاه تربیت معلم، شماره 1، ص 339-356.
کلانتری. ن.، سجادی. ز.، کشاورزی. م.، احمدنژاد، ز.، بوسلیک، ز.، 1389، بررسی فرایند­های ژئوشیمیایی مؤثر بر کیفیت آب زیرزمینی دشت عسلویه با استفاده از مدل سازی ژئوشیمیایی، چهارمین همایش ملی زمین­شناسی دانشگاه پیام نور، مشهد.
کلانتری، ن.، علیجانی، ف.، 1387، بررسی کیفیت منابع آب زیرزمینی دشت عباس استان خوزستان، مجله علوم دانشگاه شهید چمران اهواز،  19(2): 99-84.
محمدی بهزاد. ح.، رحمانی. غ.ر.، کلانتری. ن.، چیت سازان. م.، روحی. ح.، 1389، بررسی فرایندهای اثر گذار بر کیفیت آب زیرزمینی دشت گتوند عقیلی، نخستین کنفرانس ملی پژوهش‌های کاربردی منابع آب ایران، وزارت نیرو، کرمانشاه.
Al-Ahmadi. M.E., El-Fiky. A.A., 2009, Hydrogeochemical evaluation of shallow alluvial aquifer of Wadi Marwani, Western Saudi Arabia, King Saud University  Journal, No: 21, p: 179-190.
Attia. F.A., 1994, Groundwater Quality in the Nile Aquifer System, Book  of the Groundwater Quality in Developing Countries, Harriet and Nash, U.K., p: 123-129.
De-montety. V., Radakovitch. O., Vallet-Coulomb. C., Blavoux. B., Hermitte. D., Valles. V., 2008, Origin of groundwater salinity and hydrogeochemical processes in a confined coastal aquifer, Applied Geochemistry, No: 23, p: 2337-2349.
Dinelli. E., Lima. A., De-Vivo. B., Albanese. S., Cicchella. D., Valera. P., 2010, Hydrogeochemical analysis on Italian bottled mineral waters, Geochemical Exploration Journal, No: 107, p: 317-335.
Feng. Q., 1999, Sustainable utilization of water resources in Gansu Province, Chinese Journal of Arid Land Research, No: 11, p: 293-299.
Feng. Q., Cheng. G. D. and Mikami. M., 1999, Water resources in China: Problems and countermeasures, Ambzo, No: 28, p: 202-203.
Gaye. C.B., 2001, Isotope techniques for monitoring groundwater salinization, Hydrogeology Journal, No: 9, p: 217–218.
Guler. C., Thyne. G.T., 2004, Hydrologic and geologic factors controlling surface and groundwater chemistry in Indian Wells-Owens valley area, Hydrology Journal, No: 285, p: 177-198.
Hofmann. H and Cartwright. I, 2013; Using hydrogeochemistry to understand inter-aquifer mixing
in the on-shore part of the Gippsland Basin, southeast Australia, Applied Geochemistry 33 (2013) 84–103.
Khodapanah. L., Sulaiman. W.N.A., Khodapanah. N., 2009, Groundwater Quality Assessment for Different Purposes in Eshtehard District, Tehran, Iran, European Journal of Scientific Research, Vol:36, No: 4 , p: 543-553.
Marie. A., Vengosh. A., 2001, Sources of salinity in groundwater from Jericho area, Jordan Vally, Groundwater, Vol: 39 No: 2, p: 240-248.
Mehta. S., Fryar. A.E., Banner. J.L., 2000, Controls on the regional-scale salinization of the Ogallala aquifer, Southern High Plains, Texas, USA, Appl Geochem No: 15, p: 849–864.
Obiefuna. G.I., Orazulike. D.M., 2011, The hydrochemical characteristics and evolution groundwater in Semiarid Yola area, Environmental and Earth Science Journal, Vol: 3, No: 4, p: 400-416.
Richter. B.C., Kreitler. C.W.,1993, Geochemical techniques for identifiying sources of ground-water salinization, C. K.Smoley, 258 p.
Smil. V., 1987, Land degradation in China: An ancient problem getting worse, In Blaikie. P. and Brookfield. H. (eds.) Land Degradation and Society, Methuen, London. 284 p.
Srinivasamoorthy.K,  Gopinath. M, Chidambaram. S., Vasanthavigar. M, Sarmad. V.S, 2013, Hydrochemical characterization and quality appraisal of groundwater from Pungar sub basin, Tamilnadu, India, Journal of King Saud University – Science (2014) 26, 37–52.
Vengosh. A., 2005, Salinization and Saline Environmental, chapter 9.09: in Environmental Geochemistry, Edtited by Lollar. B.S., 1st Edition, Elsevier Science, 648 p.
Yong-Hong. S., Qi. F., Gao-Fang. Z., Jian-Hua. S., Yan-Wu. Z., 2007, Identification and evolution of groundwater chemistry in the Ejin sub-basin of the Hiehe River, Soil Scince Society of China, Vol: 17 No: 3, p: 331-342.