1
گروه مهندسی عمران، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول، ایران
2
گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
3
گروه منابع آب آریزونا، فونیکس، آمریکا
10.22055/aag.2024.46034.2434
چکیده
حریم حفاظت کمّی هر چاه منطقه‌ای در اطراف چاه است که برداشت آب از آن فقط از طریق آن چاه مجاز باشد؛ اما هنوز دستورالعمل مناسبی ندارد. در این پژوهش به منظور تسهیل دستیابی به یک دستورالعمل، معیارهای محتملی که تاکنون مورد توجه نبوده، در یک آبخوان آزاد آبرفتی با مدل‌های Modflow و Modpath مطالعه شده است. نتایج این تحقیق نشان داد که مخروط‌های افت نظری و حقیقی در این آبخوان نامتقارن بوده و با کاهش تغذیه یا با افزایش نسبت تخلیه به تغذیه، افت سطح آب در حریم تأثیر به‌شدت زیاد شده و بر وسعت حریم آبگیر افزوده می‌شود. نتایج مشخص کرد که مخروطِ افتِ هر چاه تا زمانی که سطح آب به یک تراز پایدار برسد به گسترش خود ادامه خواهد داد و شعاع نفوذ نهایتاً به مرزهای آبخوان خواهد رسید. نشان داده شد که اگرچه زمانِ رسیدن به پایداری در مخروطِ افتِ حریمِ تأثیر خیلی طولانی است، اما زمانِ رسیدن به پایداری در پلانِ حریمِ آبگیر خیلی کمتر است. نتایج نشان داد که هم شعاعِ حریمِ تأثیر و هم پلانِ حریمِ آبگیر نمی‌توانند مبنای مناسبی برای تعیین حریمِ حفاظتِ کمّی چاه‌های آب باشند، چراکه وسعت آن‌ها خیلی زیاد و متغیر است. نتایج این پژوهش موید آن است که اختصاص مساحتی دایره‌ای از سطح آبخوان به هر چاه می‌تواند مبنای مناسبی باشد؛ به‌گونه‌ای که حجم درصد کمی از تغذیه‌ی آبخوان با حجم تخلیه‌ی چاه‌ها برابر شود؛ اما انتخاب نسبت تخلیه به تغذیه نیازمند مطالعات فرونشست و تعیین افت مجاز سطح آب نسبت به سطح آب نرمال است.
)