تحلیل خطرپذیری مسیر خطوط لوله نفت و گاز با استفاده از GIS و تکنیک FAHP ( مطالعه‌ی موردی میدان نفتی مارون )

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه سیستم های اطلاعات جغرافیایی دانشگاه شهید چمران اهواز

2 دانشجوی دکتری سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

3 دکتری سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

با توجه به گستردگی خطوط در مناطق مختلف تأسیساتی و همچنین پتانسیل بالای آسیب‌پذیری، ایمنی خطوط لوله و رعایت اصول مدیریت خطرپذیری آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این پژوهش باهدف پهنه‌بندی خطرپذیری مسیر خطوط لوله با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی و تلفیق اطلاعات سنجش‌ازدور و GIS در منطقه میدان نفتی مارون استان خوزستان انجام‌شده است. در پهنه‌بندی خطرپذیری مسیر خطوط لوله، پس از شناسایی لایه‌های مؤثر (تأسیسات/ فنی و محیطی) وزن هرکدام از معیارها و زیر معیارها با استفاده از نظرات کارشناسان محاسبه گردید. نقشه‌ی خطرپذیری خطوط لوله یک‌بار از منظر فنی و بار دیگر از منظر عوامل محیطی برای پیامد ناشی از نشت گاز و پیامد ناشی از نشت سیالات مایع نفتی پهنه‌بندی گردید. سپس نقشه‌های به‌دست‌آمده از هر منظر محیطی و فنی به‌منظور تهیه نقشه پهنه‌بندی خطرپذیری نهایی تلفیق شدند. نتایج به دست آمده در منطقه نفتی مارون نشان داد که در قسمت جنوب و جنوب شرقی منطقه مسیر خطوط لوله در صورت وقوع حوادث ناشی از نشت محصولات نفتی مایع می‌تواند خطرپذیرتر از سایر مناطق باشد. همچنین میزان خطرپذیری ناشی از نشت محصولات مایع نفتی نسبت به نشت گاز در این مناطق بسیار بیشتر بوده است و حدود 30 درصد از مسیر خط لوله میدان نفتی را شامل می‌شود. طبق نقشه کاربری منطقه این مسیر بیشتر از زمین‌های کشاورزی، جاده‌های اصلی و پل‌ها می‌گذرد. درنتیجه بااطلاع از این مسئله پیامدهای ناشی از حوادث با مدیریت صحیح این موضوع می‌تواند قابل‌کنترل باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات