بررسی تحولات دگرگونی دیناموترمال پیشرونده در متابازیت‌های مجموعه قوری (شمال شرق نیریز) با استفاده از نمودارهای فازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران

2 گروه زمین‌شناسی، دانشگاه ارومیه، 165-57153 ارومیه، ایران

چکیده

مجموعه دگرگونی قوری در شمال شرق نیریز (پهنه سنندج –سیرجان) تحت تاثیر فازهای دگرگونی مختلفی در طی ژوراسیک تا کرتاسه و در نتیجه فرورانش پوسته اقیانوسی نئوتتیس به زیر خرده­صفحه ایران شکل گرفته است. ترکیب شیمیایی سنگ کل، آشکار ساخت که برخی از واحدهای این مجموعه از دگرگونی سنگ­مادرهای با ترکیب بازیک تشکیل شده­اند. بررسی­های سنگ نگاری نشان دادند که متابازیت­­ها در پائین­ترین حد دگرگونی (رخساره شیست سبز) محتوی گردهمایی کانی­های اکتینولیت + زوئیزیت + پلاژیوکلاز+ کلریت +  اپیدوت + کوارتز ± تیتانیت بوده که در شرایط اوج دگرگونی (رخساره گرانولیت پائینی)  با گردهمایی هورنبلند + پلاژیوکلاز + گارنت + کلینوپیروکسن + کوارتز ± تیتانیت جایگزین شده است. بر اساس نمودارهای ترمودینامیکی فازی (سودوسکشن) محاسبه شده برای این سنگ­ها، دگرگونی رخساره شیست سبز در دمای کمتر از 550 درجه سانتیگراد و فشار پائین­تر از 5 کیلوبار و اوج دگرگونی در شرایط دما و فشار 640 تا 750 درجه سانتیگراد و و 5/6 تا 10 کیلوبار رخ داده­اند. سایر نمودارهای فازی نشان می­دهند که محتوای پائین منیزیم در سنگ مادر و کربن­دی­اکسید در سیال دگرگونی، نقش مهمی در شکل­گیری و پایداری گردهمایی­های دگرگونی مشاهده شده در متابازیت­های مجموعه دگرگونی قوری داشته­اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Alavi, M., 1994. Tectonics of the zagros orogenic belt of iran: new data and interpretations. Tectonophysics  229, 211-238. https://doi.org/10.1016/0040-1951(94)90030-2
Barton, M.D., Ilchik, R.P., Marikos, M.A. 2018. Metasomatism. In: D.M. Kerrick (Ed.), Contact metamorphism. De Gruyter, PP. 321-350.
Berberian, M., King, G.C.P., 1981. Towards a paleogeography and tectonic evolution of Iran: Reply. Canadian Journal of Earth Sciences  18, 210-265. https://10.1139/e81-163
Bucher, K., Grapes, R., 2011. Petrogenesis of metamorphic rocks, Springer P. 467.
de Capitani, C., Petrakakis, K., 2010. The computation of equilibrium assemblage diagrams with Theriak/Domino software. American Mineralogist  95, 1006-1016. https://doi.org/10.2138/am.2010.3354
Fazlnia, A., 2017. Geochemical characteristics and conditions of formation of the Chah-Bazargan peraluminous granitic patches, ShahrBabak, Iran. Geologica Carpathica  68, 5, 445–463. https://doi.org/10.1515/geoca-2017-0029
Fazlnia, A., Miri, M., Saki., 2023. Determining the conditions and factors affected partial melting in the Chah-Bazargan migmatitic xenoliths (NE Neyriz) using thermodynamic phase diagrams. Journal of Geological Researches 14(53), 18-31. https://doi.org/ 10.48308/ESRJ.2023.103056
Fazlnia, A., Moradian, A., Rezaei, K., Moazen, M., Ali, P.S., 2007. Synchronous activity of anorthositic and S-type granitic magmas in Chah-Dozdan batholith, Neyriz, Iran: evidence of zircon SHRIMP and monazite CHIME dating. Journal of Sciences, Islamic Republic of Iran 18, 221-237.
Fazlnia, A., Schenk, V., van der Straaten, F., Mirmohammadi, M., 2009. Petrology, geochemistry, and geochronology of trondhjemites from the Qori Complex, Neyriz, Iran. Lithos 112, 413–433. https://10.1016/j.lithos.2009.03.047
Golonka, J., 2004. Plate tectonic evolution of the southern margin of Eurasia in the Mesozoic and Cenozoic. Tectonophysics  381, 235-273. https://doi.org/10.1016/j.tecto.2002.06.004
Green, E., Holland, T., Powell, R., 2007. An order-disorder model for omphacitic pyroxenes in the system jadeite-diopside-hedenbergite-acmite, with applications to eclogitic rocks. American Mineralogist 92, 1181-1189. https://doi.org/10.2138/am.2007.2401
Hassanzadeh, J., Wernicke, B., 2016. The Neotethyan Sanadaj–Sirjan zone of Iran as an archetype for passive margin-arc transitions. Tectonics 35, 586–621. https://doi:10.1002/2015TC003926.
Holland, T., Baker, J., Powell, R., 1998. Mixing properties and activity-composition relationships of chlorites in the system MgO-FeO-Al2O3-SiO2-H2O. European Journal of Mineralogy, 395-406. https://doi.org/ 10.1127/ejm/10/3/0395
Holland, T.J.B., Blundy, J., 1994. Non-ideal interactions in calcic amphiboles and their bearing on amphibole-plagioclase thermometry. Contributions to Mineralogy and Petrology 116, 433–447. https://doi.org/10.1007/BF00310910
Kohn, M.J., Spear, F.S., 1989. Empirical calibration of geobarometers for the assemblage garnet+hornblende+plagioclase+quartz. American Mineralogist 74, 77–84. https://doi.org/ https://doi.org/10.1007/BF00306445
Sabzehei, M., Navazi, M., Ghavidel, M., Hamdi, S.B. 1992. Geological map of Neyriz (1/250000). Geological Survey of Iran, Tehran.
Sears, J.W., George, G.M.S., Winne, J.C., 2005. Continental rift systems and anorogenic magmatism. Lithos  80, 147-154. https://doi.org/10.1016/j.lithos.2004.05.009
Shahabpour, J., 2005. Tectonic evolution of the orogenic belt in the region located between Kerman and Neyriz. Journal of Asian Earth Sciences 24, 405-417. https://doi.org/10.1016/j.jseaes.2003.11.007
Sheikholeslami, M.R., 2015. Deformations of Palaeozoic and Mesozoic rocks in southern Sirjan, Sanandaj-Sirjan Zone, Iran. Journal of Asian Earth Sciences 106. https://doi.org/10.1016/j.jseaes.2015.03.007
Sheikholeslami, M.R., Pique, A., Mobayen, P., Sabzehei, M., Bellon, H., Emami, M.H., 2008. Tectono-metamorphic evolution of the Neyriz metamorphic complex, Quri-Kor-e-Sefid area (Sanandaj-Sirjan Zone, SW Iran). Journal of Asian Earth Sciences 31. https:// doi.org/10.1016/j.jseaes.2007.07.004
Stöcklin, J., Nabavi, M.H., 1973. Tectonic Map of Iran, Geological Survey of Iran, Teheran.
White, R.W., Powell, R., Clarke, G.L., 2002. The interpretation of reaction textures in Fe‐rich metapelitic granulites of the Musgrave Block, central Australia: constraints from mineral equilibria calculations in the system K2O–FeO–MgO–Al2O3–SiO2–H2O–TiO2–Fe2O3. Journal of metamorphic Geology 20, 41-55. https://doi.org/10.1046/j.0263-4929.2001.00349.x
White, R.W., Powell, R., Holland, T.J.B., 2007. Progress relating to calculation of partial melting equilibria for metapelites. Journal of metamorphic Geology 25, 511-527. https://doi.org/10.1111/j.1525-1314.2007.00711.x
Whitney, D.L., Evans, B.W., 2010. Abbreviations for names of rock-forming minerals. American Mineralogist 95, 185-187. https://doi.org/10.2138/am.2010.3371
Winter, J.D., 2013. Principles of igneous and metamorphic petrology (Pearson education). P. 720.