کانه‌زایی، جایگاه چینه‌ای و توزیع عنصری کانی‌های مس‌دار در مس رسوبی تیپ Redbed سرخه در توالی رسوبی سازند قرمز بالایی، شمال شرق تسوج

هاشم پور, شقایق سادات; مغفوری, سجاد; راستاد, ابراهیم; امینی جاده کناری, کاوه

doi:10.22055/aag.2024.44201.2385

کانه‌زایی، جایگاه چینه‌ای و توزیع عنصری کانی‌های مس‌دار در مس رسوبی تیپ Redbed سرخه در توالی رسوبی سازند قرمز بالایی، شمال شرق تسوج

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه زمین شناسی اقتصادی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

² گروه زمین شناسی اقتصادی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس

³ گروه زمین‌شناسی اقتصادی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

10.22055/aag.2024.44201.2385

چکیده

کانسار مس سرخه در توالی آواری سازند قرمز بالایی به سن میوسن و در حوضه رسوبی بستان آباد- تبریز- تسوج تشکیل شده‌ است. در کانسار سرخه توالی‌های تکرار شونده از لایه‌های قرمز رنگ اکسیدی و سبز- خاکستری رنگ احیایی دیده می‌شود که افق‌های کانه‌دار در ماسه‌ سنگهایی که غنی از فسیلهای گیاهی می‌باشند، تشکیل گردیده است. در توالی میزبان کانه‌زایی، بخشهای غنی از ماده معدنی با کانی‌شناسی مس، با بخشهای غنی از قطعات چوبی برجای مانده همراه است که کانه‌های سولفیدی مس جانشین فسیلهای گیاهی و یا جانشین پیریت‌های فرامبوئیدال اولیه شده است. در کانسار مورد مطالعه، دایکهای گابرویی به سن میوسن بالایی درون رسوبات سازند قرمز بالایی تزریق شده و آنها را قطع کرده‌اند و هیچ نوع آثار کانه‌زایی در این دایکها مشاهده نگردیده است که همین عامل نشان دهنده تاخیری بودن آنها نسبت به توالی میزبان کانه‌زایی است. ماده معدنی با ساخت و بافتهای مختلفی مانند جانشینی و دانه پراکنده قابل مشاهده است. کانه‌های اصلی ماده معدنی، سولفیدهای مس و آهن است که به طور عمده کالکوسیت، دیژنیت، کوولیت و پیریت می‌باشد. برای تعیین ترکیب شیمیایی و توزیع عنصری فازهای کانیایی مطالعات SEM انجام گرفت که با استفاده از نقشه توزیع و پراکندگی عنصری، سولفیدی بودن کانه‌های مس تایید شد چرا که عناصر مس و گوگرد دارای همبستگی مثبت می‌باشند. همبستگی عناصری مانند اکسیژن و آلومینیوم می‌تواند دلالت بر حضور کانی‌های رسی در بخش‌هایی از فسیل گیاهی باشد. وجود اکسیژن هم احتمالا مربوط به فرآیندهای بعدی همانند هوازدگی و اکسیداسیون است.

کلیدواژه‌ها