بررسی پس‌لرزه‌ها و تغییر تنش کولمب حاصل از زمین لرزه 1396 ازگله با بزرگای گشتاوری 7/3، ‌باختر ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زمین شناسی ، دانشکده علوم پایه، دانشگاه گلستان، گرگان ، ایران

2 عضو هیات علمی/ گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه گلستان

3 مرکز تحقیقات راه و مسکن وشهرسازی، تهران، ایران

10.22055/aag.2023.44566.2399

چکیده

زمین‌لرزه‌ ازگله با بزرگای گشتاوری 7/3 آبان 1396 در بخش شمال‌باختری شهر سرپل‌ذهاب کرمانشاه رخ‌داد که با پس‌لرزه‌های فراوانی دنبال شده است. در این پژوهش، همبستگی توزیع مکانی پس‌لرزه‌ها با الگوی تغییرات تنش حاصل از این زمین‌لرزه با استفاده از روش تغییرات تنش کولمب بررسی شد. مبنای این روش آن است که رویداد یک زمین‌لرزه می‌تواند میدان تنش مناطق مجاور را تغییر و بر وقوع زمین‌لرزه‌های بعدی اثر بگذارد. از نقشه و نیمرخ تغییرات تنش کولمب که با استفاده از اطلاعات مکان، بزرگی، سازوکار کانونی و عمق زمین‌لرزه اصلی و طول و پهنای گسیختگی محاسبه می‌شود، می‌توان الگوی مکانی توزیع پس‌لرزه‌ها را ارزیابی کرد. نقشه لرزه‌خیزی منطقه نشان می‌دهد توزیع پس‌لرزه‌های زمین‌لرزه ازگله به صورت ناهمگن و در چند خوشه متراکم پس‌لرزه‌ای با روندهای مختلف متمرکز شده‌اند. در این پژوهش، با توجه به سازوکار کانونی راندگی زمین‌لرزه اصلی و سازوکار‌ راندگی و امتداد‌لغز پس‌لرزه‌ها، تغییرات تنش کولمب براساس دو نوع گسل گیرنده با هندسه مشخص و هندسه بهینه امتدا‌دلغز و راندگی محاسبه شد. برای کنترل نتیجه نقشه چگالی پس‌لرزه‌ها نیز ترسیم شد. نتایج نشان می‌دهد که بهترین همخوانی بین الگوی توزیع پس‌لرزه‌ها با نقشه و نیمرخ تغییرات تنش کولمب محاسبه شده برای گسل گیرنده بهینه امتداد‌لغز مشاهده می‌شود. در این نقشه، الگوی مناطق افزایش تنش بطور قابل توجهی مشابه نواحی افزایش چگالی پس‌لرزه‌ها (خوشه‌های پس‌لرزه‌ای) است که با دو روند غالب شمالی-جنوبی و خاوری-باختری مشاهده می‌شود. تنوع در روند و سازوکار گسل‌های منطقه می‌تواند عامل ناهمگنی الگوی توزیع پس‌لرزه‌ها باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات