مطالعه انکلاوهای توده پلوتونیک آستانه و مقایسه آنها با سایر انکلاوهای  موجود در توده های پلوتونیک شمالغرب زون سنندج- سیرجان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد پترولوژی، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بوعلی سینا همدان

2 استاد گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بوعلی سینا همدان آدرس کنونی: گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد

3 دانشجو دکتری پترولوژی، دانشکده علوم، دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

توده پلوتونیک آستانه در جنوب غرب اراک در زون سنندج-سیرجان واقع شده است. این توده دارای ترکیب گرانودیوریت، تونالیت و مونزوگرانیت است. در این توده انواع انکلاوهای میکروگرانولار مافیک، انکلاو هورنفلسی، زینوکریستهای آندالوزیت و نودول‌های تورمالین یافت می شود. تغییرات عناصر اصلی و کمیاب در نمونه‌های انکلاو میکروگرانولارمافیک و سنگ میزبان روند متشابهی را نشان می‌دهد. مقایسه این انکلاوها با انکلاوهای توده های پلوتونیک قروه، الوند (همدان)، ملایر و الیگودرز گویای این است که تنوع انکلاوها در توده پلوتونیک آستانه کمتر است. در اغلب این توده‌ها منشاء اختلاط ماگمایی در انکلاوها مشهود است، به استثنا الیگودرز که انکلاوهای آن حاشیه‌های سریع منجمد شده مخزن ماگما هستند که در مراحل بعدی گسیخته شده و در درون میزبان پراکنده شده‌اند. در ماهیت شکل و اندازه انکلاوها این توده‌ها به هم شباهت دارند، اما مرز انکلاوها با سنگ میزبان در توده آستانه مشخص است ولی در توده‌های دیگر مرزهای مضرسی، تدریجی تا مبهم نیز دیده می شود. دارا بودن بافتهای اینترگرانولار و پوئیکیلیتی و وجود پلاژیوکلازهای دارای منطقه بندی و سریسیتی شده و مافیک‌تر بودن انکلاوها نسبت به میزبانشان در آنها مشترک است. شکل انکلاوهای توده آستانه از حالت تقریباً زاویه‌دار تا گردشده متغیر هستند. در نمودارهای نرمالیز شده نسبت به کندریت آنومالی منفی عناصری مانند نیوبیم، فسفر و تیتانیم نشان می‌دهد. بررسی شیمی کانی‌های بیوتیت، پلاژیوکلاز، آمفیبول، تورمالین و کلریت نیز جایگاه زمین‌ساختی انکلاوها را اغلب مرتبط با مناطق فرورانش نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Abdel-Rahman, A. M., 1994. Nature of biotites from alkaline, calc-alkaline and peraluminous magmas. Journal of Petrology 35, 525-541. https://doi.org/10.1093/petrology/35.2.525
Alavi, M., Mahdavi, M.A., 1994. Stratigraphy and structure of the Nahavand region in western Iran and their implications for the Zagros tectonics. Geological Magazine 131, 43- 47. https://doi.org/10.1017/S0016756800010475
Alavi, M., 1994. Tectonics of Zagros orogenic belt of Iran: New data and interpretations. Tectonophysics 229, 211-238. https://doi.org/10.1016/0040-1951(94)90030-2
Anderson, J.L. Smith, D.R. 1995. The effect of temperature and oxygen fugacity on Al-in-hornblende barometry. American Mineralogist 80, 549-559. https://doi.org/10.2138/am-1995-5-614
Bacon, C.R., 1986. Magmatic inclusions in silicic and intermediate volcanic rocks. Journal of Geophysical Research 91, 6091–6112. https://doi.org/10.1029/JB091iB06p06091
Barbarin, B., 2005. Mafic magmatic enclaves and mafic rocks associated with some granitoids of the central Seirra Nevada batholith, California: nature, origin, and relations with the hosts. Lithos 80, 155–177. https://doi.org/10.1016/j.lithos.2004.05.010
Barbarin, B., Didier, J., 1992. Genesis and evolution of mafic microgranular enclaves through various types of interaction between coexisting felsic and mafic magmas. Transactions of the Royal Society of Edinburgh: Earth Sciences 83, 145–153. https://doi.org/10.1017/S0263593300007835
Blake, D.H., Elwell, R.W.D., Gibson, I.L., Skelhorn, R.R., Walker, G.P.L., 1965. Some relationships resulting from the intimate association of acid and basic magmas.  Journal of the Geological Society London 121, 31–49. https://doi.org/10.1144/gsjgs.121.1.0031
Cantagrel, J.M., Didier, J., Gourgaud, A., 1984. Magma mixing: Origin of intermediate rocks and ‘‘enclaves” from volcanism to plutonism. Physics of the Earth and Planetary Interiors 35, 63–76. https://doi.org/10.1016/0031-9201(84)90034-7
Chapman, C.A., 1962. Diabase-granite composite dikes, with pillow like structure, Mount Desert Island https://www.journals.uchicago.edu/journal/jg.70,539–564. https://doi.org/10.1086/626851
Debon, F., Le Fort, P., 1983. A chemical-mineralogical classification of common plutonic rocks and associations. Transactions of the Royal Society of Edinburgh Earth Sciences 73, 135-149. https://doi.org/10.1017/S0263593300010117
Deer W. A., Howie R.A. Zussman J., 1992. An Introduction to the Rock Forming Minerals, Longman, London, P .528 .
De La Roche, H., Leterrier, J., Grandlauale, P. and Marcher, M., 1980. A classification of volcanic and plutonic rocks using R1- R2 diagrams and major element analysis – its relationships with current nomenclature. Chemical Geology 29, 183-210. https://doi.org/10.1016/0009-2541(80)90020-0
Didier, J., Barbarin, B., 1991. Enclaves and Granite Petrology. Developments in Petrology, vol. 13. Elsevier, Amsterdam. 625 p.
Esna-Ashari, A.,  Tiepolo, M.,  Valizadeh, M.V.,  Hassanzadeh, J., Sepahi, A.A., 2012, Geochemistry and zircon U–Pb geochronology of Aligoodarz granitoid complex, Sanandaj-Sirjan Zone, Iran, Journal of Asian Earth Sciences 43, 11-22. https://doi.org/10.1016/j.jseaes.2011.09.001
Frost, B.R., Barnes, G.G., Collins, W.J., Arculus, R.J., Ellis, D.J., Frost, C.D., 2001. A geological classification for granitic rocks. Journal of Petrology 42, 2033-2048. https://doi.org/10.1093/petrology/42.11.2033
Furman, T., Spera, F.J., 1985. Co-mingling of acid and basic magma with implications for the origin of mafic I-type xenoliths: Field and petrochemical relations of an unusual dike complex at Eagle Lake, Sequoia National Park, California, USA. Journal of Volcanology and Geothermal Research 24, 151–178. https://doi.org/10.1016/0377-0273(85)90031-9
Hammarstrom. J.M., Zen, E.A., 1986. Aluminum in hornblende: an empirical igneous geobarometer. American Mineralogist 71, 1297-1313.
Harris, N.B.W., Duyverman, H.J., Almond, D.C., 1983. The trace element and isotope geochemistry of the Sabaloka Igneous Complex, Sudan. Journal of Geological Society London 140, 245-256. https://doi.org/10.1144/gsjgs.140.2.0245
Hawthorne, F. C., Henry, D.J., 1999. Classification of the minerals of the tourmaline group. European Journal of Mineralogy 11, 201-215.
Hollister, L.S., Grissom.  G.C., Peters.  E.K., Stowell, H.H., Sisson, V.B., 1987. Confirmation of the empirical correlation of Al in hornblende with pressure of solidification of calc-alkaline plutons, American Mineralogist 72, 231-239.
Johnson, M.C., Rutherford, M.J., 1989. Experimental calibration of an aluminum-in-hornblende geobarometer with application to Long Valley caldera (California) volcanic rocks. Geology 17, 837-841. https://doi.org/10.1130/0091-7613(1989)017%3C0837:ECOTAI%3E2.3.CO;2
Kamiyama, H., Nakajima, T., Kamioka, H., 2007. Magmatic stratigraphy of the tilted Tottabetsu Plutonic Complex, Hokkaido, North Japan: Magma chamber dynamics and pluton construction https://www.journals.uchicago.edu/toc/jg/current. 115 (3), 295–314. https://doi.org/10.1086/512754
 Khalaji, A.A.,  Esmaeily, D., Valizadeh, M.V.H., Rahimpour-Bonab, H., 2007. Petrology and geochemistry of the granitoid complex of Boroujerd, Sanandaj-Sirjan Zone, Western Iran.
Journal of Asian Earth Sciences. 29, 859-877. https://doi.org/10.1016/j.jseaes.2006.06.005
Kumar, S., 2010. Mafic to hybrid microgranular enclaves in the Ladakh batholiths, northwestern Himalaya: Implications on calc-alkaline magma chamber processes. Journal Geological Society of India 76, 5–25. https://doi.org/0016-7622/2010-76-1-5/$ 1.00
Leak B.E., Woolley, A.R., Arps, C.E.S., Birch, W.D., Gilbert, M.C., Grice, J.D., Hawthorne, F.C., Kato, A., Kisch, H.J., Krivovichev, V.G., Linthout, K., Laird, J., Madarino, J., Maresch, W.V., Nickel, E.H., Schumaker, J.C., Smith, D.C., Stephenson, N.C.N., Ungaretti, L., Whittaker, E.J.W., Youzhi, G., 1997. Nomenclature of Amphiboles: Report of the Subcommittee of the International Mineralogical Association, Commission on New Minerals and Mineral Names. The Canadian Mineralogist 35, 219-246.
London, D., Manning, D.A.C., 1995. Chemical variation and significance of tourmaline from Southwest England. Economic Geology 90, 495-519. https://doi.org/10.2113/gsecongeo.90.3.495
Maniar, P.D., Piccoli, P.M., 1989. Tectonic discrimination of granitoids, Geological Society of America Bulletin 101, 635-643. https://doi.org/10.1130/0016-7606(1989)101%3C0635:TDOG%3E2.3.CO;2
Middlemost, E. A. K., 1994. Naming materials in the magma/igneous rock system, Earth Science Reviews 37, 215-224. https://doi.org/10.1016/0012-8252(94)90029-9
Nachit, H., Abder Rahmane, I., El Hassan, A., and Mohcine, B.O., 2005. Discrimination between primary magmatic biotites, reequilibrated biotites and neoformed biotites, Comptes Rendus Geosciences 337, 1415-1420. https://doi.org/10.1016/j.crte.2005.09.002
Pearce, J.A., Harris, N.B.W., Tindle, A.G., 1984. Trace element discrimination diagrams for the tectonic interpretation of granitic rocks. Journal of Petrology 25, 956-983. https://doi.org/10.1093/petrology/25.4.956
Peccerillo, A., Taylor, S.R., 1976. Geochemistry of Eocene calc-alkaline volcanic rocks from the Kastamonu area, Northern Turkey. Contributions to Mineralogy and Petrology 58, 63-81. https://doi.org/10.1007/BF00384745
Rickwood, P.C., 1989. Boundary lines within petrologic diagrams which use of major and minor elements. Lithos 22, 247–263. https://doi.org/10.1016/0024-4937(89)90028-5
Rollinson, H.R., 1993. Using geochemical data: evaluation, presentation, interpretation, Longman Scientific and technical 352P. https://doi.org/10.4324/9781315845548
Sahandi, M.R., Radfar, J., Hosseini Dost, S.J., Mohjal, M. 1385. Map 1:100000 of Shazand, Geological and Mineral Exploration Organization of the country, sheet number 5857.
Schmidt, M.W., 1992. Amphibole composition in tonalite as a function of pressure: An experimental calibration of the AI-in-hornblende barometer. Contributions to Mineralogy and Petrology 110, 304-310. https://doi.org/10.1007/BF00310745
Shahbazi, H., Siebel, W., Pourmoafee, M., Ghorbani, M., Sepahi, A. A., Shang, C. K., Vousoughi Abedini, M., 2010. Geochemistry and U-Pb zircon geochronology of the Alvand plutonic complex in Sanandaj-Sirjan Zone (Iran): New evidence for Jurassic magmatism. Journal of Asian Earth Sciences 39, 668-683. https://doi.org/10.1016/j.jseaes.2010.04.014
Sun S.S., McDonough W.F., 1989. Chemical and isotopic systematics of oceanic basalts; implications for mantle composition and processes. In: Saunders, A.D. and Norry, M.J. (Eds.). Magmatism in the ocean basins. Geological Society, Special Publications 42, 313-345.
 Thompson, R.N., 1982. Magmatism of the British Tertiary Volcanic Province. Scottish Journal of Geology 18, 49 – 107. https://doi.org/10.1144/sjg18010049
Torkian, A., Khalili, M., Sepahi, A.A.,‏ 2008.  Petrology and geochemistry of the I-type calc-alkaline Qorveh Granitoid Complex, Sanandaj-Sirjan Zone, western Iran‏, Neues Jahrbuch Fur Mineralogie-Abhandlungen 185 (2), 131-142. https://10.1127/0077-7757/2008/0114
Vernon, R.H., 1984. Microgranitoid enclaves in granite-globules of hybrid magma quenched in a plutonic environment. Nature 309, 438–439. https://doi.org/10.1038/309438a0
Vernon, R.H., 1990. Crystallization and hybridism microgranitoid enclave magmas: Microstructural evidence. Journal of Geophysical Research 95,17849–17859. https://doi.org/10.1029/JB095iB11p17849
Vynhal C.R., Mcsween H.Y., 1991. Hornblende chemistry in southern Appalachian granitoids Implications for aluminus hornblende thermobarometry and magmatic epidote stability. American Mineralogist 76, 176-188.
Wager, L.R., Bailey, E.B., 1953. Basic magma chilled against acid magma.Nature172, 68–70.
Walker, G.P.L., Skelhorn, R.R., 1966. Some associations of acid and basic igneous rocks. Earth-Science Reviews 2, 93–109. https://doi.org/10.1016/0012-8252(66)90024-9
Whalen, J.B., Currie, K.L., Chappell, B.W., 1987. A-type granites: geochemical characteristics, discrimination and petrogenesis. Contributions to Mineralogy and Petrology 95, 407-419. https://doi.org/10.1007/BF00402202
Whitney, D., Evans, B.D., 2010. Abbreviations for names of rock-forming minerals. American Mineralogist 95, 185-187. https:// 10.2138/am.2010.3371
Wiebe, R.A., Manon, M.R., Hawkins, D.P., McDonough, W.F., 2004. Late-stage mafic injection and thermal rejuvenation of the Vinalhaven Granite, Coastal Maine. Journal of Petrology 45, 2133–2153. https://doi.org/10.1093/petrology/egh050
Weibe, R.A., 1991. Commingling of contrasted magmas and generation of mafic enclaves in granitic rocks. In: Didier, J., Barbarin, B. (Eds.), Enclaves and Granite Petrology, Developments in Petrology 13. Elsevier, Amsterdam, pp. 393–402.
Wiebe, R.A., Smith, D., Sturm, M., King, E.M., Seckler, M.S., 1997. Enclave sin the Cadillac Mountain Granite (coastal Maine): sample sofhy brid magma from the base of the chamber. Journal of Petrology 38, 393–423. https://doi.org/10.1093/petroj/38.3.393