ارزیابی ژئوشیمی آلی سازند پابده در میدان نفتی سیاه‌مکان با استفاده از داده‌های پیرولیز راک-ایول و پتروگرافی آلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زمین‌شناسی‌نفت و حوضه‌های رسوبی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز

2 دانشکده علوم زمین-گروه زمین شناسی-دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

در این مطالعه، پتانسیل هیدروکربن‌زایی و محیط رسوبی دیرینۀ سازند پابده در میدان سیاه‌مکان در جنوب‌غربی ایران مورد بررسی قرار گرفته است. برای بررسی پتانسیل هیدروکربن‌زایی، 21 نمونۀ خردۀ حفاری از چاه شمارۀ 4 میدان سیاه‌مکان توسط روش‌های پیرولیز راک – ایول و پتروگرافی آلی مطالعه شده‌اند. نمودار HI در مقابل Tmax نشان می‌دهد که سازند پابده دارای مخلوطی از کروژن نوع II/III می‌باشد که در مراحل اولیۀ پنجرۀ نفتی قرار دارد. از سوی دیگر بررسی‌های پتروگرافی آلی نشان می‌دهد که نمونه‌هایی که دارای TOC بالایی هستند، دارای حجرات فسیل هستند که عمدتاً با بیتومینایت پر شده‌اند. این نمونه‌ها از نظر ترکیب سنگ‌شناسی عمدتاً از آهک با رنگ روشن تشکیل شده‌اند و در محیط اکسیک ته‌نشین شده‌اند. با توجه به نتایج حاصل از این مطالعه، سازند پابده در میدان سیاه‌مکان دارای پتانسیل قابل‌توجه برای زایش هیدروکربن نمی‌باشد. همچنین بهتر است در مطالعات آتی برای ارزیابی دقیق‌تر مشخصات ژئوشیمیایی این سنگ منشأ از تلفیق روش‌های پیرولیز و پتروگرافی آلی بهره گرفته شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Alizadeh, B., Opera, A., Kalani, M., Alipour, M., 2020. Source rock and shale oil potential of the Pabdeh Formation (Middle-Late Eocene) in the Dezful Embayment, southwest Iran. Geologica Acta 18, 14-22. https://doi.org/10.1344/GeologicaActa2020.18.15.
Alizadeh, B., Sarafdokht, H., Rajabi, M., Opera, A., Janbaz, M., 2012. Organic geochemistry and petrography of Kazhdumi (Albian–Cenomanian) and Pabdeh (Paleogene) potential source rocks in southern part of the Dezful Embayment, Iran. Organic Geochemistry 49, 36-46. https://doi.org/10.1016/j.orggeochem.2012.05.004.
Behar, F., Beaumont, V., Penteado, H.D.B., 2001. Rock-Eval 6 technology: performances and developments. Oil & Gas Science and Technology 56, 111-134. https://doi.org/10.2516/ogst:2001013.
Bordenave, M., Hegre, J.J.G.S., 2010. Current distribution of oil and gas fields in the Zagros Fold Belt of Iran and contiguous offshore as the result of the petroleum systems. Geological Society, London, Special Publications 330, 291-353. https://doi.org/10.1144/SP330.14.
Bordenave, M.L., 2014. Petroleum systems and distribution of the oil and gas fields in the Iranian part of the Tethyan region. In: Marlow, L., Kendall, C. Yose, L. (Eds.), Petroleum systems of the Tethyan region. American Association of Petroleum Geologists Memoir 106, 505-540. https://doi.org/10.1036/13431865M1063614.
Bustin, R.M., Cameron, A., Grieve, D., Kalkreuth, W., 1985. Coal Petrology-its principles, methods, and applications (Geological Association of Canada, Short Course Notes, Volume 3). P. 230.
Dembicki, H.J. 2009. Three common source rock evaluation errors made by geologists during prospect or play appraisals. American Association of Petroleum Geologists Bulletin 93, 341-356. https://doi.org/10.1306/10230808076.
Espitalié, J., Laporte, J.L., Madec, M., Marquis, F., Leplat, P., Paulet, J., Boutefeu, A., 1977. Méthode rapide de caractérisation des roches mètres, de leur potentiel pétrolier et de leur degré d'évolution. Oil & Gas Science and Technology 32, 23-42. https://doi.org/10.2516/OGST:1977002.
Hackley, P.C., Cardott, B.J., 2016. Application of organic petrography in North American shale petroleum systems: A review. International Journal of Coal Geology 163, 8-51. http://dx.doi.org/10.1016/j.coal.2016.06.010.
Hackley, P.C., Valentine, B.J., Hatcherian, J.J., 2018. On the petrographic distinction of bituminite from solid bitumen in immature to early mature source rocks. International Journal of Coal Geology 196, 232-245. https://doi.org/10.1016/j.coal.2018.06.004.
Hunt, J.M., 1996. Petroleum geochemistry and geology (WH Freeman and Company). P. 743
James, G., Wynd, J. 1965. Stratigraphic nomenclature of Iranian oil consortium agreement area. American Association of Petroleum Geologists Bulletin 49, 2182-2245. DOI: https://doi.org/10.1306/A663388A-16C0-11D7-8645000102C1865D.
Lafargue, E., Marquis, F., Pillot, D., 1998. Rock-Eval 6 applications in hydrocarbon exploration, production, and soil contamination studies. Oil & Gas Science and Technology 53, 421-437.  10.2516/ogst:1998036.
Mastalerz, M., Drobniak, A., Stankiewicz, A., 2018. Origin, properties, and implications of solid bitumen in source-rock reservoirs: A review. International Journal of Coal Geology 195, 14-36.  https://doi.org/10.1016/j.coal.2018.05.013.
Mohseni, H., Behbahani, R., Khodabakhsh, S., Atashmard, Z., 2011. Depositional environments and trace fossil assemblages in the Pabdeh Formation (Paleogene), Zagros Basin, Iran. Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie-Abhandlungen 262, 59-77.  https://doi.org/10.1127/0077-7749/2011/0185.
Motiei, H., 1993. Stratigraphy of Zagros. In Treatise of Geology of Iran, edited by Hushmandzadeh, A., Tehran: Geological Survey of Iran. P. 536.
Peters, K. 1986. Guidelines for evaluating petroleum source rock using programmed pyrolysis. American Association of Petroleum Geologists Bulletin 70, 318-329. https://doi.org/10.1306/94885688-1704-11D7-8645000102C1865D.
Peters, K.E., Cassa, M.R., 1994. Applied source rock geochemistry. In: Magoon, L. Dow, W.G. (Eds.), Petroleum system-From source to trap. American Association of Petroleum Geologists Memoir 96, 93-120. https://doi.org/10.1306/M60585C5.
Stach, E., Mackowsky, M.T., Teichmuller, M., Taylor, G., Chandra, D., Teichmuller, R., 1982. Stach's textbook of coal petrology (Gebruder, Borntraeger: Berlin). P. 415.
Suárez-Ruiz, I., Flores, D., Mendonça Filho, J.G., Hackley, P.C., 2012. Review and update of the applications of organic petrology: Part 2, geological and multidisciplinary applications. International Journal of Coal Geology 98, 73-94. https://doi.org/10.1016/j.coal.2012.03.005.
Taylor, G.H., Teichmüller, M., Davis, A., Diessel, C., Littke, R., Robert, P., 1998. Organic petrology. p. 704.
Van Buchem, F., Allan, T., Laursen, G., Lotfpour, M., Moallemi, A., Monibi, S., Motiei, H., Pickard, N., Tahmasbi, A., Vedrenne, V., 2010. Regional stratigraphic architecture and reservoir types of the Oligo-Miocene deposits in the Dezful Embayment (Asmari and Pabdeh Formations) SW Iran. Geological Society, London, Special Publications 329, 219-263. https://doi.org/10.1144/SP329.10.