بررسی ارتباط هندسۀ شکستگی‌ها با کانی‌سازی رگه‌ای با استفاده از تحلیل تنش دیرین در پهنۀ بُرشی گاریجگان، شرق ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

چکیده

محدوده گاریجگان در 25 کیلومتری جنوب خوسف در استان خراسان جنوبی، در بین دو گسل امتدادلغز قرار گرفته است و در واقع یک پهنۀ بُرشی ناموازی کلاسیک کوچک به شمار می‌رود. مرز شرقی این پهنه را گسل امتدادلغز راست‌بُر با مؤلفه شیبی معکوس با شیب میانگین 65 درجه به سوی شمال شرق و مرز غربی آن را گسل امتدادلغز راست‌بُر با مؤلفه شیبی معکوس با شیب میانگین 71 درجه به سوی جنوب غرب تشکیل می‌دهد. تحلیل تنش دیرین در گسترۀ مورد مطالعه نشان می‌دهد که اولین عملکرد رژیم تنش در زمان ائوسن، به‌صورت امتدادلغز با محور بیشینۀ σ1=058.04 رخ داده است و دومین مرحلۀ تنش در زمان کواترنری، به‌صورت امتدادلغز و ترافشارشی با محور بیشینۀ σ1=003.05 انجام شده است. لذا محور تنش بیشینه (σ1) از ائوسن تا کواترنری در حدود 55 درجه خلاف جهت عقربه‌های ساعت چرخیده است. با بررسی تصویرهای ماهواره‌ای و تهیۀ نقشۀ توزیع شکستگی‌ها و رسم نمودار گلِ سرخی و هیستوگرام شکستگی‌ها، می‌توان آنها را در سه دسته با راستای NW-SE، NE-SW و E-W قرار داد. گسل‌های دستۀ اول فراوانی بیشتری دارند و آثار کانی‌سازی رگه‌ای در آنها مشاهده می‌گردد اما دو گروه دیگر فاقد کانی‌سازی هستند. گسل‌های اصلی پهنۀ بُرشی (Y) و گسل‌های مزدوجی که زاویۀ کمتری با پهنۀ بُرشی دارند (R, P)، مجراهای مناسبی برای بالا آمدن سیالات هیدروترمالیِ کانه‌دار غنی از سیلیس فراهم کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Ahmadi, H. Pekkan, E., 2021. Fault-Based Geological Lineaments Extraction Using Remote Sensing and GIS-A Review. Geosciences 11(5), 183-213. https://doi.org/10.3390/geosciences11050183.
Ahmadi Rouhani, R., 2011. Remote Sensing Report of Gonabad. Geological Survey and Mineral Exploration of Iran, North East Branch, p. 102.
Alavi, M., 1991. Sedimentary and Structural Characteristics of the Paleo-Tethys Remnants in Northeastern Iran. Geological Society of America Bulletin  103, 983- 992. https://doi.org/10.1130/0016-7606.
Ansari Jafari, Sh., Rahimi, B., Ghaemi, F.,  Mazloumi Bajestani, A., 2015. Structural model based on fracture study in Zarmehr gold deposit. Advanced Applied Geology 15, 51- 58. https://doi.org/10.22055/aag.2015.11820.
Blenkinsop, T.G., Oliver, N.H.S., Dirks, P.G.H.M., Nugus, M., Tripp, G., Sanislav, I., 2020. Structural Geology Applied to the Evaluation of Hydrothermal Gold Deposits. In: Rowland, J.V., Rhys, D.A. (Eds.), Applied Structural Geology of Ore-Forming Hydrothermal Systems. Society of Economic Geologists 21, 1-23. https://doi.org/10.5382/rev.21.01.
Chauvet, A., 2019. Structural Control of Ore Deposits: The Role of Pre-Existing Structures on the Formation of Mineralized Vein Systems. Minerals 56, 56-77. https://doi:10/3390/min9010056.
Fabricio-Silva, W., Rosière, C.A., Bühn, B., 2018. The shear zone-related gold mineralization at the Turmalina deposit, Quadrilátero Ferrífero, Brazil: structural evolution and the two stages of mineralization. Mineralium Deposita 54, 347-368. https://doi.org/10.1007/s00126-018-0811-7.
Fossen, H., 2016. Structural Geology. 2nd edition, Cambridge University Press, Cambridge, P. 524.
Gholamzadeh, M., Rahimi, B., Ghaemim, F., Ahmadi Rouhani, R., 2015. Investigation of fault and fractures Akhlamad (north west Binalud) based on the satellite data processing and studying fractal characteristics of fracture systems. Tectonics 1(2), 77-92. https://doi.org/10.22077/jt.2015.286.
Gholizadeh, K., Rasaa, A., Yazdi, M., Bouni, M., 2021. Geological structures and their role in control of mineralization in Bahramtaj Lead and Zinc deposit, Yazd province, Central Iran. Researches in Earth Sciences 46, 206-225. https://doi.org/10.52547/esrj.12.2.206.
Haddad-Martim, P.M., John, E., Carranza, M., de Souza Filho, C.R., 2018. The Fractal Nature of Structural Controls on Ore Formation: The Case of the Iron Oxide Copper-Gold Deposits in the Carajás Mineral Province, Brazilian Amazon. Economic Geology 113(7), 1499–1524. https://doi.org/10.5382/econgeo.2018.4600.
Jentzer, M., Fournier, M., Agard, Ph., Omrani, J., Khatib, M.M., Whitechurch, H., 2017. Neogene to Present paleostress field in Eastern Iran (Sistan belt) and implications for regional geodynamics. Tectonics 36 (2), 287-303.  https://doi.org/10.1002/2016TC004275.
Karimpour, M.H., Stern, C.R., Farmer, L., Saadat, S., Malekzadeh Shafaroudi, A., 2011. Review of age, Rb-Sr geochemistry and petrogenesis of Jurassic to Quaternary igneous rocks in Lut Block. Eastern Iran. Geopersia 1 (1), 19–36. https://doi.org/10.22059/jgeope.2011.22162.
Kavyani-Sadr, Kh., Rahimi, B., Khatib, M.M., Kim, Y-S., 2022. Assessment of open spaces related to Riedel-shears dip effect in brittle shear zones. Journal of Structural Geology 154, 104486. https://doi.org/10.1016/j.jsg.2021.104486.
Khatib, M.M. and Zarrinkoub, M.H., 2012. Structural controls for vein type mineralization in east of Iran. 4th th symposium of Economic Geology, University of Birjand, Birjand.
Khatib, M.M., 1998. Terminal geometry of strike-slip faults with a special reference to the faults of eastern Iran. Ph.D thesis, Shahid Beheshti University, Tehran.
Liu, L.M., Zhao, Y.L., Zhao, C., 2010. Coupled geodynamics in the formation of Cu skarn deposits in the Tongling-Anqing district, China: computational modelling and implications for exploration. Journal of Geochemical Exploration 106, 146-155. https://doi.org/10.1016/j.gexplo.2010.01.002.
Madondo, J., Canet, C., Nuñez-Useche, F., Gonzalez-Partida, E., 2021. Geology and geochemistry of jasperoids from the ‘Montaña de Manganeso’ district, San Luis Potosí, north-central Mexico. Revista Mexicana De Ciencias Geologicas 38(3), 193-209. https://doi.org/10.22201/cgeo.20072902e.2021.3.1651.
Mohebi, A., Mirnejad, H., Lentz, D., Behzadi, M., Dolati, A., Kani, A., Taghizadeh, H., 2015. Controls on porphyry Cu mineralization around Hanza Mountain, south-east of Iran: An analysis of structural evolution from remote sensing, geophysical, geochemical and geological data. Ore Geology Reviews 69, 187-198. https://doi.org/10.1016/j.oregeorev.2015.02.016.
Passchier, C.W., Trouw, R.A.J., 2005. Microtectonics. 2nd edition, Springer, p. 366.
Qin, Y., Liu, L., 2018. Quantitative 3D Association of Geological Factors and Geophysical Fields with Mineralization and Its Significance for Ore Prediction: An Example from Anqing Orefield, China. Minerals 8, 300-322 . https://doi:10/3390/min.8070300.
Stevenson, C.T.E., O’Driscoll, B., Holohan, E.P., Couchmani, R., Reavy, R.J., Andrews, G.D.M., 2008. The structure, fabrics and AMS of the Slieve Gullion ring-complex, Northern Ireland: testing the ring-dyke emplacement model. In: Thomson, K., Petford, N., (Eds.), Structure and Emplacement of High-Level Magmatic Systems. Geological Society of London Special Publications 302, 159–184. https://doi.org/10.1144/SP302.12.
Sun, T., Xu, Y., Yu, X., Liu, W., Li, R., Hu, Z., Wang, Y., 2018. Structural Controls on Copper Mineralization in the Tongling Ore District, Eastern China: Evidence from Spatial Analysis. Minerals 8(6), 254-279. https://doi:10.3390/min8060254.
Tirrul, R., Bell, I.R., Griffis, R.J., Camp, V.E., 1983. The Sistan suture zone of eastern Iran. Geological Society of America Bulletin 94, 134-150. https://doi.org/10.1130/0016-7606.
Zhang, Y., Robinson, J. Schaubs, P.M., 2011. Numerical modelling of structural controls on fluid flow and mineralization. Geoscience Frontiers 2(3), 449-461. https://doi.org/10.1016/j.gsf.2011.05.011.
Weinberg, R.F., Hodkiewicz, P.F., Groves, D.I., 2004. What controls gold distribution in Archean terranes? Geology 32, 545-548. https://doi.org/10.1130/G20475.1
Wilson, C.J.L., Osborne, D.J., Robinson, J.A., Miller, J.M., 2016. Structural Constraints and Localization of Gold Mineralization in Leather Jacket Lodes, Ballarat, Victoria, Australia. Economic Geology 111, 1073–1098. https://doi.org/10.2113/econgeo.111.5.1073.