جایگاه زمین‌ساختی منطقه حسن‌آباد- شجاع‌آباد (شمال شرق اصفهان) بر اساس بررسی‌های زمین‌ساخت ماگمایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 دکترای تخصصی رشته زمین شناسی گرایش پترولوژی

چکیده

منطقه حسن‌آباد- شجاع‌‌آباد در کمربند ماگمایی ارومیه– دختر قرار دارد. در خصوص چگونگی تشکیل این پهنه، دو نظریه ریفتی و فرو‌رانش مطرح شده است. در این مقاله داده‌هــای حاصــل از مطالعــات صــحرایی، پتروگرافــی، ژئوشیمیایی و زمین‎ساخت ماگمایی بــا یکــدیگر تلفیــق و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. با استفاده از نمودارهای متعدد ژئوشیمیایی و زمین ‎ساخت ماگمایی، نوع سنگ‌های منطقه و سری‌های ماگمایی سنگ‌های نفوذی و آتشفشانی تعیین شد. سنگ‌های نفوذی و آتشفشانی در منطقه حسن‌آباد از نوع کالک‌آلکالن و حاصل تفریق ماگمای بازیک با منشأ گوشته لیتوسفری هستند. این سنگ‌ها متعلق به محیط زمین‌ساختی فرورانش در مراحل انتهایی گسترش جزیره‌کمانی می‌باشند. سنگ‌های آتشفشانی و توده‌های نفوذی در منطقه شجاع‌آباد از نوع شوشونیتی می‌باشند و حاصل ذوب‌بخشی پوسته زیرین تونالیتی ­بوده و در یک جایگاه زمین‌ساختی حاشیه پشت‌کمان قاره‌ای شکل­ گرفته ­اند. بنابراین منطقه مورد مطالعه حاصل فشارش مایل در لبه فرورانش و نواحی پشت‌کمان بوده است که حسن‌آباد در ناحیه لبه فرورانش و شجاع‌آباد در ناحیه پشت کمان واقع شده است.

کلیدواژه‌ها


Alavi, M., 1994. Tectonics of zagros orogenic belt of Iran, New data and interpretation. Tectonophysics 220, 211-238. https://www.doi.scirp.org/(S(vtj3fa45qm1ean45vvffcz55).
Alavi, M., 1980. Tectonostratigraphic evolution of the Zagros sides of Iran. Geology 8, 144 -149. https://doi. ui.adsabs.harvard.edu/abs.
Altherr, R., Holl, A., Hegner, E., Langef, C., Kreuzer, H., 2000. High-potassium, Calc-alkaline I-type plutonism in the European Variscides: Northern Vosges (France) and Northern Schwarzwald (Germany). Lithos 50, 51-73.https://www.doi.net/publication/248494831.
Berberian, F., Berberian, M., 1981. Tectonic-plutonic Episodes in Iran. In: Gupta H.K., Delany F.M., (Eds.), Zagros Hindukosh, Himalaya Geodynamic Evolution, American Geophysical Union. Washington DC, 5-32. https://www.doi.org/(S(351jmbntvnsjt1aadkposzje).
Berberian, M., King, G.C.P., 1981. Towards a Paleogeography and Tectonic Evolution of Iran. Canadian Journal of Earth Sciences 18, 210-265. https://doi.org/(S(vtj3fa45qm1ean45vvffcz55).
Condie, K.C., 1989. Geochemical Changes in basalts and andesites across the Archean- Proterozoic boundary: identification and significance. Lithos 23, 1-18. https://www.doi.org/(S(oyulxb452alnt1aej1nfow45).
Cox, K.G., Bell, J.D., Pankhurst, R.J., 1979. The interpretation of igneous rocks: George Allen and Unwin, London. Open Journal of Geology 6, 33-53
Darvishzadeh, A., 1991. Geology of Iran. Neda Publication, Tehran, 1-901. https://www.doi.org/(S(vtj3fa45qm1ean45vvffcz55).
Farhoudi, G., 1978. A comparison of Zagros geology to island arcs. Journal of Geology 86, 323–334. https:// doi/abs/10.1086/649694.
Ghasemi, A., Talbot, C.J., 2006. A new tectonic scenario for the Sanandaj–Sirjan Zone (Iran). Journal of Asian Earth Sciences 26, 683–693. https://doi.abs/pii/S1367912005000325.
Irvine, T.N., Baragar, W.R.A., 1971. A Guide to the Chemical Classification of the Common Volcanic Rocks. Canadian Journal of Earth Science 8, 523­548. https:// doi/10.1139/e71-055.
Michel, R., Emami, M.H., Amidi, S.M., 1984. Alkaline character of Eocene volcanism in the middle part of Iran and its geodynamic situation. Geologischen Rundschau 73, 917-932. https://sciexplore.ir/Documents/Details/130-804-632
Mokhtari, A., 2010. Petrographic and geochemical study of volcanic rocks in Marsar region (northeast of Isfahan) with emphasis on alteration processes, M.Sc. Thesis, Islamic Azad University, Khorasgan Branch, 154 pages. https://civilica.com/doc/87892.
Muller, D., Groves, D.I., 1997. Potassic Igneous Rocks and Associated Gold-Copper Mineralization. Lecture Notes in Earth Sciences 56, 238 p. https://doi.org/(S(lz5mqp453edsnp55rrgjct55).
Orozco-Esquivel, T., Petrone, C.M., Ferrari, L., TakahiroTagami, T., Manetti, P., 2007 .Geochemical and isotopic variability in lavas from the eastern Trans-Mexican Volcanic Belt: Slab detachment in a subduction zone with varying dip. Journal of South American Earth Sciences 93, 149- 174. https://www.doi.abs/pii/S0024493706001769.
Parsapour, A., Khalili, M., Noghreian, M., Makizadeh, M.A., 2004, Study of lithology and geochemistry of jarosite in Rangan (southwest of Ardestan). Iranian Journal of Crystallography and Mineralogy 12, 203- 214. https://ijcm.ir/article-1-742-fa.html.
Patino Douce, A.E., Beard, J.S., 1997. Effects of P, F(O2) and Mg/Fe Ratio on Dehydration Melting of Model Metagreywackes. Journal of Petrology 37, 999-1024. https://www.doi.net/publication/31082901.
Pearce, J.A., 1983. Role of the Sub­ continental Lithosphere in magma genesis at active continental margins. In: Hawkesworth, C.J., Norry, M.J., (Eds.), Continental Basalts and Mantle Xenoliths, Shiva Publishing Limited. Cheshire UK 8, 230­249. https://orca.cardiff.ac.uk/id/eprint/8626.
Pearce, J.A., Cann, J.R., 1973. Tectonic setting of basic volcanic rocks determined using trace element analyses. Earth and Planetary Science Letters 19, 290­300. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/0012821X73901295.
Roberts, M.P., Clemens, J.D., 1993. Orgin of High- Potassium, Calc-Alkaline, I-type granitoids: Geology 21, 825-828. https://pubs.geoscienceworld.org/gsa/geology/article-abstract/21/9/825/186016
Sarjuqian, F., Canaanian, A., Asna Ashari, A., Ahmadian, J., 2006. Senometry of the intrusive mass of Dam Mountain, dikes and enclaves in it by uranium-lead method. Quarterly Journal of Earth Sciences 24, 145-154. https://www.gsjournal.ir/article_42422.html.
Stevenson, R., Henry, P., Carriepy, C., 1999. Assimilation fractional crystallization origin of Archean Sanukitoid Suite: Western Superior Province Canada, Precambrian. Journal of Geological Research 96, 83-99. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0301926899000091.
Swinden, H.S., Jenner, G.A., Szybinski, Z.A., 1997. Magmatic and tectonic evolution of the Cambrian Ordovician Laurentian margin of Iapetus: Geochemical and isotopic constraints from the Notre Dame Subzone, Newfoundland Appalachians. In: Sinha, K., Whalen, J.B., Hogan J.P., (Eds.), The Nature of Magmatism in the Appalachian Orogen. Geological Society of American 191, pp. 367-395. https://doi..org/gsa/books/book/197/chapter-abstract/3793749
Temel, A., Gondogu, M.N., Gourgaud, A., 1998. Petrogical and geochemical characteristics of Cenozoic high - k calc - alkaline volcanism in konya, central Antolia, Turkey: Volcanology and Geothermal Research 8, 327-357. https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1998JVGR. 85.327T/abstract.
Whalen, J.B., McNicoll, V.J., van Staal, C.R., Lissenberg, C.J., Longstaffe, F.J., Jenner, G.A., Breeman, O., 2006. Spatial, Temporal and Geochemical Characteristics of Silurian Collision­ zone Magmatism, Newfoundland Appalachians: An example of a rapidly evolving magmatic system related to slab break­off. Lithos 89, 377­404. https://hero.epa.gov/hero/index.cfm/reference/details/reference_id/534844.