ارزیابی و پهنه بندی خطر تفرا، گدازه و ابرهای سوزان ناشی از فوران احتمالی آتشفشان بزمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 عضو هیئت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان

3 دانشگاه شهید باهنر کرمان

4 هیئت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده علوم زمینف گروه زمین شناسی

چکیده

استراتوولکان بزمان یکی از آتشفشان‌های متعدد تشکیل دهنده قوس آتشفشانی زون فرورانشی مکران است. براساس شواهد مربوط به فوران‌های قبلی، فوران‌های احتمالی آتی آن می‌توانند با خروج گدازه، خاکستر و تولید ابر سوزان همراه باشند. شواهدی نظیر میزان سر پا بودن، وجود چشمه های آبگرم، وجود زبانه‌های گدازه نسبتاً تازه و ادامه فرورانش صفحه اقیانوسی عمان مؤید این نکته می‌باشند که بزمان می‌تواند در آینده فعال شود. فوران احتمالی آن از نوع ولکانو تا نیمه پلینی و با شدت (VEI) در حد 3 تا 5 برآورد می‌شود. به منظور پهنه بندی خطرهای احتمالی مرتبط با بزمان از مدل‌های ارتفاعی رقومی (DEM)، تصاویر ماهواره‌ای و نرم افزارهای Arc GIS، ENVI و VORIS استفاده گردید. برای تهیه نقشه گسترش خاکسترهای آن مدل فرارفت- انتشار و برای تهیه نقشه پراکنش ابر سوزان از مدل مالین و شریدان (1982) استفاده شد. همچنین، مدل شبیه سازی جریان برای تهیه نقشه گسترش جریان گدازه به کار گرفته شد. براساس این مطالعه، خاکسترهای این آتشفشان تحت تأثیر جریان بادهای غربی مرتفع حاکم بر منطقه به سمت شرق آن حرکت می‌کنند، ولی گدازه‌های خروجی از آن به سمت شمال، غرب و شرق آن پخش می‌شوند. امکان انتشار ابرهای سوزان در بسیاری از سطوح اطراف این آتشفشان وجود دارد. این مطالعه نشان داد شهر بزمان در معرض هیچ تهدیدی قرار ندارد. البته، امکان بروز مشکلاتی در بخش‌هائی از جاده بم- ایرانشهر توسط خاکسترها و احتمالاً گدازه‌ها مطرح است. خاکسترها می‌توانند به چند روستای کوچک در دور دست شرق آتشفشان برسند، ولی به علت بعد مسافت مشکل مهمی ایجاد نمی‌کنند.

کلیدواژه‌ها