مدل‌سازی حرارتی سازند گرو به‌عنوان سازندی با پتانسیل سنگ منشأ شیل های گازی در غرب کرمانشاه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زمین شناسی، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد، ایران

2 دانشجوی دکتری رسوب‌شناسی و سنگ‌شناسی رسوبی، دانشگاه بوعلی سینا همدان، ایران .

3 پژوهشگر مستقل

چکیده

سازند گرو (آپتین – سنومانین) یکی از سازندهای مولد هیدروکربور در حوضه‌ی رسوبی زاگرس به شمار می‌رود. لیتولوژی سازند گرو در منطقه موردمطالعه تناوبی از سنگ‌آهک رسی و شیل بوده که رخساره شیلی آن غالب می باشد. این پژوهش در راستای مطالعات ژئوشیمیایی آلی سازند گرو به‌عنوان سنگ منشأ شیل های گازی انتخاب گردیده و تعداد 26 نمونه سنگ به صورت سالم و غیر هوازده از مسیر تونل انتقال آب حفاری شده از میان این سازند، در ‌غرب کرمانشاه برداشت گردید. نمونه ها توسط دستگاه راک- ایول 6 مورد آنالیز و بررسی قرار گرفتند. بر پایه مطالعات انجام شده، کروژن غالب سازند گرو تیپ III تشخیص داده شد.. از لحاظ پتانسیل ژنتیکی این سازند یک سنگ منشأ ضعیف تا نسبتاً خوب بوده ولی از لحاظ توان هیدروکربن-زایی در رتبه ضعیف قرار می‌گیرد. انعکاس ویترینیت اکثر نمونه‌های سازند گرو بیشتر از 3/1 درصد بوده و بیانگر وجود سنگ منشأیی در مرحله تولید گاز می‌باشد که با Tmax بیش از 440 درجه سانتی‌گراد تأیید می شود. همچنین، مدل تاریخچه حرارتی سازند گرو در منطقه مورد مطالعه بیانگر ورود این سازند به محدوده کاتاژنز از زمان پالئوژن است و در اواخر نئوژن به بلوغ دمائی بالائی رسیده است. متان و دی‌اکسید‌کربن وارد شده به داخل تونل با غلظت بیش از ppm1800 را می توان به زایش هیدروکربن های گازی با توجه به نتایج حاصل از مدل‌سازی حرارتی نسبت داد که این حجم از گاز خروجی در ارتباط با شیل های سازند گرو می باشد.

کلیدواژه‌ها


Ala, M.A., Kinghorn R.R.F. Rahman, M., 1980. Organic geochemistry and source rock characteristics of the Zagros petroleum province. Southwest of Iran Petroleum Geology 3, 61-86.https://doi.org/10.1111/j.1747-5457.1980.tb01004.x
Alizadeh, B., Janatmakan, N., Ghalavand, H., Ghobeyshavi, A., 2012. Geochemistry and sequence stratigraphy of Pabdeh Formation in Mansuri oil field. Journal of Advenced Applied Geology, 2(3), pp-27-40.
Ashkan, S.A.M. Amir Bakhtiar, H., 2010. Geochemical study of Asmari and Khami reservoir gases and its correlation with source rocks in Pazanan field, south west of Iran: 14th International Oil, Gas and Petrochemical Congress (in Persian).
Ayoola, Y., Olusola, J., Akandeh, O., 2020. Organic petrography, Rock-Eval pyrolysis and biomarker geochemistry of Maastrichtian Gombe Formation, Gongola Basin, Nigeria. Journal of Petroleum Exploration and Production Technology 10, 327-350. https://doi.org/10.1007/s13202-019-00770-x
Barker, C., 1996. Thermal modeling of petroleum generation: theory and application: Elsevier Develomments in Petroleum Science 45, 512.
Bordenave, M.L., 1993. Applied Petroleum Geochemistry. Editions Technip, Paris, p. 524
Bordenave, M.L. Burwood, R., 1990. Source rock distribution and maturation in the Zagros Orogenic Belt: Provenance of Asmari and Bangestan reservoir oil accumulations, Organic Geochemistry 16, 366-387.
Bordenave, M. L. Huc, A. Y., 1995. The Cretaceous source rock in the Zagros Foothills of Iran. Revue de L'Institut Francais du Petrole 50, 727-754.
Ceballos, L.F., González , J.M.G., Guevara, L.N., Sánchez G.M., 2020. Geochemical Characterization and Thermal Maturation of Cerrejón Formation: Implications for the Petroleum System in the Ranchería Sub-Basin, Colombia. Geosciences 10, 258; doi:10.3390:geosciences10070258
Dahl, B., Bojesten-Keoford, J., Holm, A., Justwan, H., Rasmussen, E., Thomsen, E., 2004. A new approach to interpreting Rock-Eval S2 and TOC data for kerogen quality assessment. Organic Geochemistry 35, 1461-1477. https://doi.org/10.1016/j.orggeochem.2004.07.003
Espitalie, J., Deroo,G., Marquis,F., 1985. La pyrolysis Rock-Eval at ses applications Revue Institue France-aisdu Petrol, part I, 40, 563-587, part II, 40, 755-784 (in French).
Ezampanah, A., Sadeghi, A., Adabi, M.H., and Jamali, A.M., 2012. Biostratigraphy of the Garau Formation in Naft well subsurface stratigraphic section, South Kermanshah. Journal of Stratigraphy and Sedimentology Researchers, part II, 47, 69-82. https://civilica.com/doc/1209177
Ghasemi-Nejad, E., Head, A.M., Naderi, M., 2009. Palynology and petroleum potential of the Kazhdumi Formation (Cretaceous: Albian–Cenomanian) in the South Pars field, northern Persian Gulf, Marine and Petroleum Geology. Marine and Petroleum Geology 26, 805–816. https://doi.org/10.1016/j.marpetgeo.2008.05.005
Hantschel, T., Kauerauf, A., 2009. Fundementals of Basin and Petroleum Systems Modeling: Springer – Verlag, 425 p.
Hunt, J.M., 1996. Petrpleum geochemistry and geology. W.H. Freeman and Company, New York, p. 743
Jones, R.W., 1987. Organic facies. In: Brooks, J., Welte, D., (Eds.). Advances in petroleum geochemistry 2. Academian Press, London, pp. 1-9.
Katz,B. J., 1983. Limitation of Rock-Eval pyrolysis from typing organic matter. Organic Geochemistry 4, 195-199.
Kobraei,M., Rabanni,A., Taati,F., 2017. Source rock characteristics of the Early Cretaceous Garau and Gadvan formations in the western Zagros Basin–southwest Iran. Journal of Petroleum. Exploration. Production. Technology 7, 1051–1070. https://doi.org/10.1007/s 13202-017-0362-y
Kobraei, M., Rabbani, A., 2018. Gas-condensate potential of the middle-Jurassic petroleum system in Abadan plain, Southwest Iran: Results of 2-D basin modeling, Energy Sources, Part A: Recovery, Utilization and Environmental Effects 40 (10) 1161–1174. https://doi.org/10.1080/15567036.2018.1474294
Koop, W.J., 1977. Basement depth map: Oil Service Company of Iran, Drawing No.32661.
Koop, W.J., Orbell, G., 1977. Regional chronostratigraphic thickness and facies distribution map of SW Iran Area (Permian and younger): Oil Service Company of Iran, Geological Report No.1269 (Unpublished).
Kotorba,M. J., Wieclaw, D.,  Kosakowski, P.,  Zacharski, J., Kowalski, A., 2003.  Evaluation of source rock and petroleum potential of middle Jurassic strata in the south-eastern part of Poland, Prezeglad. Przeglad Geologiczny 51, 1031-1040.
Kotorba, M.J., Wieclaw, D., Kosakowski, P., Zacharski, J., Kowalski, A., 2014. Organic geochemical study of source rock and natural gas and their genetic correlation in the eastern part of the Polish Outer Carpathians and Paleozoic – Mesozoic basement. Marin and Petroleum Geology (56), 97-122
Langford, F.F., Blanc-Valleron, M.M., 1990. Interpreting Rock- Eval pyrolysis data using of pyrolylizable hydrocarbons vs. total organic carbon: AAPG Bulltin 74(6), 804-779.
MacLeod, J.H., 1970. Kermanshah geological compilation map: Iranian Oil Operating Companies, scale 1:100,000, sheet number 20812 W.
Mirbeik Sabzevari, K., Sedaghatnia, M., Moori, Sh., Abyat, A., 2022. Evaluation of hydrocarbon potential of Pabdeh Formation in NW of Kermanshah using pyrolysis Rock- Eval 6. Journal of Advenced Applied Geology 11(4), 942-954. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.22055/AAG.2020.34858.2159
Mashhadi, Z.S., Rabbani, A.R., 2015. Organic geochemistry of crude oils and Cretaceous source rock in the Iranian sector of the Persian Gulf; an oil–oil and oil–source rock correlation study. International Journal of Coal Geology 146, 118–144.
Moradi, H., Alizadeh, B., 2015. Application of detailed molecular maturity parameters in determining thermal maturity of the Kazhdumi Formation in the Yadavaran oil field, Journal of New Findings in Applied Geology 8, 47-57 (In Persian with English abstract).
Motiei, H., 1993. Stratigraphy of of Zagros. In: Treatise on Geology of Iran. No.1. Ministry of Mines and Metals. Tehran. Geological Society Iran Publications. P.583 (in Persian).
Murris, R.J., 1980. Middle East: stratigraphic evolution and oil habitat. AAPG Bulletin 4, 597-618.
Orbell, G., 1977. Geothermal gradient map: Oil Service Company of Iran. Drawing No. 327091.
Pasley, M., Gregory,W., Hart, G.F., 1991. Organic matter variations in transsgressive and regressive shale. Organic Geochemistry 17(4), 483-509.
Peters, K.E., Cassa, M.R., 1994. Applied source rock geochemistry. In: Magoon, L.B., Dow, W.G. (Eds.), The petroleum system- From source to trap: American Association of Petroleum Geologists Memoir 60, pp. 93-120.
Peters, K.E., 1986. Guidelines for evaluating petroleum source rocks using programmed pyrolysis. AAPG Bulltin 70, 318-329.
Rafiei, B., Arbabi, M., Mohseni,H., Bayati, M., 2013. Organic geochemistry, thermal maturity and hydrocarbon potential generation of the Gurpi Formation, Ezgeleh, northwest Kermanshah. Journal of Applied Sedimentology 1 (2), 29-37.
Saberi, F., Hosseini Barzi, M., Opera, A., 2020. The effect of clay minerals on primary migration of hydrocarbon in Pabdeh source rock, Karanj oil field. Journal of Applied Sedimentology 8 (16), 44-53. https://doi.org/1022084/PSJ.2020.3552
Sajadi, F., 1976. Well completion report Pazanan – 17. Oil Service Company of Iran.
Tissot, B.P., Durand, B., Espitalie, J., Combaz, A., 1974. Influence of nature and diagenesis of organic matter information of petroleum. AAPG Bulletien 58, 499-506. https://doi.org/10.1306/83D91425-16C7-11D7-8645000102C1865D
Zeinalzadeh, A., Moussavi-Harami, R., Mahboubi, A., Kassaie-Najafi, M., Rezaee, R., 2019. Thermal modelling of gas generation and retention in the Jurassic organic-rich intervals in the Darquain field, Abadan Plain, SW Iran, Journal of Petroleum Exploration and Production Technology 9, 971–987. https://doi.org/10.1007/s13202-018-0573-x
Zohrevand, M., Shekarifard, A., Tavakoli, V., 2020. Petroleum geochemistry of the Albian-Turonian Sarvak reservoir in one of the oil fields of southwest Iran. Journal of Petroleum Science and Technology 10, 39-52  https://10.22078/jpst.2020.4094.1662