بررسی بی‌هنجاری‌های ژئوشیمیایی مرتبط با میادین نفتی با استفاده از تطبیق داده‌های مغناطیس‌سنجی و تصاویر ماهواره‌ای، مطالعه موردی: دشت مغان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده مهندسی معدن و متالورژی. دانشگاه یزد

2 عضو هیات علمی دانشکده مهندسی معدن و متالورژی دانشگاه یزد

چکیده

در سال‌های اخیر روش‌های اکتشافی مبتنی بر مطالعه دگرسانی‌های ناشی از نشت هیدروکربور از سنگ مخزن به‌طرف سطح زمین موردتوجه قرار گرفته است. ازآنجایی‌که این نشت‌ها به‌صورت هاله‌هایی عمودی در بالای نفت‌گیرها رخ می‌دهد، محل نشت آن‌ها دارای انطباق نسبی با موقعیت نفت‌گیر‌های دارای هیدروکربور می‌باشد. هدف از این مطالعه، پردازش و تفسیر داده‌های زمین‌شناسی، دورسنجی، ژئوشیمیایی اکتشافی سطحی حوضه رسوبی مغان و سپس تطبیق نتایج حاصل از این داده‌ها با مناطق محتمل غنی از هیدروکربور می‌باشد. در مطالعات دورسنجی، روش‌های نسبت‌گیری باندی، ترکیب رنگی RGB و آنالیز مؤلفه‌های اصلی جهت شناسایی دگرسانی‌های آهن فروس، ژیپس جایگزین کربنات‌ها و کانی‌های رسی مورداستفاده قرار گرفت. همچنین بی‌هنجاری‌های مغناطیس سطحی توسط اعمال فیلترهای آنالیز سیگنال تحلیلی، مشتق اول و ادامه فراسو بر روی داده‌های مغناطیس زمینی شناسایی گردیدند. انطباق تراکم بی‌هنجاری‌های ژئوشیمیایی مثبت ابتدا با لایه طاقدیس‌ها و سپس با لایه تلفیقی گسل‌ و طاقدیس‌های منطقه نشان داد با توجه به ضرایب کارایی، دگرسانی کانی‌های کربناته و ایلیت شاخص‌ترین دگرسانی‌های مشاهده‌شده روی طاقدیس‌ها در سطح زمین و دگرسانی کانی‌های آهن فروس و بی‌هنجاری‌های مغناطیسی سطح کم‌ترین آن‌ها می‌باشند. همچنین تراکم بی‌هنجاری‌های ژئوشیمیایی مثبت بر روی طاقدیس‌ها بیشتر از مناطق فاقد طاقدیس‌هاست و در صورتی که از گسل‌ها نیز استفاده شود، این تراکم تقریبا دو برابر خواهد شد. این موضوع نشت احتمالی هیدروکربورها از مخازن به سطح زمین و ایجاد بی‌هنجاری‌های ژئوشیمیایی بالای مخازن را اثبات می‌نماید. از این یافته می‌توان برای کشف محل تقریبی مخازن مدفون در منطقه کمک گرفت و هزینه عملیات حفاری را به طور قابل ملاحظه کاهش داد.

کلیدواژه‌ها


Abrams, M.A., 2005. Significance of hydrocarbon seepage relative to petroleum generation and entrapment. Marine and Petroleum Geology 22, 457–477.
Alamdar, K., Madanchi, A., 2013. A review of methods for separating regional from residual anomalies in potential data with a case study of Abadeh Aerial Geophysical Data with Geological Interpretation. Journal of Aalytical and Numerical Methods in Mining Engineering 3, 50-58.
Ansari, A., Mojtahedzadeh, S. H., Alamdar, K., 2013. Gravitational and Magnetic Methods in Exploratory Geophysics. Yazd University Publication, 522 pp.
Asadzadeh, S., de Souza Filho, C. R., 2017. Spectral remote sensing for onshore seepage characterization: A critical overview. Earth-Science Reviews 168, 48-72.
Chen, S., Zhao, Y., Zhao, L., Liu, Y., and Zhou, C., 2017. Hydrocarbon Micro-Seepage Detection by Altered Minerals Mapping from Airborne Hyper-Spectral Data in Xifeng Oilfield, China. Journal of Earth Science 28, 656–665.
Clark, R.N., 1999. Spectroscopy of rocks and minerals and principles of spectroscopy. Wiley, 56 pp.
Donovan, T.J., 1974. Petroleum microseepage at Cement, Oklahoma-evidence and mechanisms, AAPG Bulletin 58, 429-446.
Ellwood, B.B., Burkart, B., 1996. Test of Hydrocarbon-Induced Magnetic Patterns in Soils: The Sanitary Landfill as Laboratory. AAPG Bulletin 66, 91-98.
Elmore, R.D., M.H., Engel, L., Crawford, K., Nick, N., Imbus, S., Sofer, Z., 1987. Evidence for a relationship between hydrocarbons and authigenic magnetite. Nature 325, 428–430.
Fakoori, G.A., Hasangoodarzi, M., Sherkati, S., Fazeli, S., Tavakoli Shirazi, S., Nabet, M., Shokrzadeh Domrigh, N., Farzaneh, F., Tohidinia, A., Mobasheri, А., Sadri. M., Tarhandeh, Е., Asi, H., 2007. Final report joint study project in moghan area. NIOC and Lukoil Oil Company 152 pp.
Fu, B., Zheng, G., Ninomiya, Y., Wang, C. and Sun, G., 2007. Mapping hydrocarboninduced mineralogical alteration in the northern Tian Shan using ASTER multispectral data. Terra Nova 19, 225-231.
Gao, J., 2009. Digital analysis of remotely sensed imagery.  McGraw-Hill, 674 pp.
Jafarzadeh, M., Moussavi Harami, R., Amini, A., Mahboubi, A., Farzaneh, F., 2014. Geochemical constraints on the provenance of Oligocene–Miocene siliciclastic deposits (Zivah Formation) of NW Iran: implications for the tectonic evolution of the Caucasus. Arabian Journal of Geoscience 7, 4245–4263.
Khorram, S., van der Wiele, C. F., Koch, F. H., Nelson, S. C., Potts, M. D., 2016. Principles of Applied Remote Sensing, Springer, 319 pp.
Kokaly, R.F., Clark, R.N., Swayze, G.A., Eric Livo, K., Hoefen, T.M., Pearson, N.C., Wise, R.A., Benzel, W.M., Lowers, H.A., Driscoll, R.L., Klein, A.J., 2017. USGS Spectral Library Version 7: Data Series 1035. U.S.G. Survey, 61 pp.
Martínez-Gomez, H. M., and Jaramillo J. M., 2017. Magnetic and Radiometric Signatures in Soils above Hydrocarbon Accumulations, Toqui-Toqui and Mana Fields, Tolima, Colombia, AAPG International Conference and Exhibition, Barcelona, Spain.
McCabe, C., R. Sassen, and B. Saffer, 1987. Occurrence of secondary magnetite within biodegraded oil. Geology 15, 7–10.
Reynolds, R.L., Fishman, N.S., Wanty, R.B., Goldhaber, M.B., 1990. Iron sulfide minerals at Cement oil field, Oklahoma: implications for magnetic detection of oil fields. GSA Bulletin, 102, 368–380.
Rockwell, B.W., 2013. Automated mapping of mineral groups and green vegetation from Landsat Thematic Mapper imagery with an example from the San Juan Mountains, Colorado, USGS Numbered Series, 25 pp.
 Roest, W.R., Verhoef, J., Pilkington, M., 1992. Magnetic interpretation using the 3-D analytic signal. Geophysics, 57, 116–125.
Salati, S., 2014. Characterization and remote detection of onshore hydrocarbon seep-induced lteration. Thesis in the Faculty of Geo-Information Science and Earth Observation. University of Twente, The Netherlands, 162 pp.
Salati, S., Van Ruitenbeek, F., Van der Meer, F., Naimi, B., 2014. Detection of Alteration Induced by Onshore Gas Seeps from ASTER and WorldView-2 Data. Remote Sensing 6, 3188-3209.
Schumacher, D., 1996. Hydrocarbon-induced alteration of soils and sediments. AAPG Memoir 66, 71–89.
Sun, L, Khan, Sh., 2016. Ground-based Hyperspectral Remote Sensing of Hydrocarbon-Induced Rock Alterations at Cement, Oklahoma. Marine and Petroleum Geology 77, 1243-1253.
Wang, W., 2016. Comparing three Classifiers for Detecting Hydrocarbon Seepage Alteration. Thesis in the Faculty of Geo-Information Science and Earth Observation. University of Twente, The Netherland, 69pp.
Zhang, G., Shao, Zh., Huang, Y., 2013. Hydrocarbon-induced clay and carbonate minerals interpretation in Songliao Basin using ASTER data, 3rd International Conference on Multimedia Technology(ICMT 2013), Atlantis Press.