"کوتنوهوریت": پایگاه داده‌های کانی‌شناختی و انواع دگرسانی‌ها در کانسار کوشک (بافق، ایران مرکزی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

بخش علوم زمین، دانشکده علوم، دانشگاه شیراز، شیراز

چکیده

کانسار سولفید توده­ای روی- سرب کوشک (شمال شرق بافق) با سنگ میزبان شیل در ایران مرکزی (بلوک پشت بادام) و در توالی سنگ­چینه­ای سری ریزو قرار دارد. طی این پژوهش برای نخستین بار در ایران رگه­های صورتی رنگ کانی مجهولی همزاد با کوارتز، واقع در اغلب واحد­های سنگ­چینه­­ای پهنوی شمالی و جنوبی کانسار کوشک به­عنوان کانی کوتنوهوریت (Kutnohorite) معرفی شده است. کوتنوهوریت نوعی کربنات ­منگنز با فورمول شیمیایی "CaMn2+(CO3)2" از گروه دولومیت­­ است. نمونه­برداری و انجام تجزیه­های زمین­شیمیایی از سنگ­میزبان آتشفشانی-رسوبی (ریولیت، توف­، شیل و دولومیت)­ نشان می­دهد که در بخش پهنوی شمالی کانسار کوشک مقادیر فراوانی از کانی­های کلریت، سریسیت، کلینوکلر و پیریت­های خودشکل همراه با رگه­های کوتنوهوریت -کوارتز و در ارتباط با کانه­های گالن و اسفالریت دیده می­شود. بر این اساس، تعیین انواع دگرسانی­های مرتبط با زون­های کربنات منگنز با استفاده از شاخص­های ایشی­کاوا و کلریت - کربنات -پیریت (CCPI) نشان داد که کانی کوتنوهوریت در ذخایر سولفید توده­ای روی - سرب با میزبان شیل، مانند کانسار کوشک، می­تواند به عنوان یک نشانگر و کلید اکتشافی مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


Alavi, M., 1991. Sedimentary and structural characteristics of the Paleo-Tethys remnants in northeastern Iran. Geological Society of America Bulletin 103(8), 983-992.
Alavi, M., 1991. Tectonic map of the Middle East: Tehran, Geological Survey of Iran scale1: 5,000,000.
Asadi, S., 2013. Geochemistry of selected productive and barren intrusions in Shahr Babak copper complex, Urumiyeh–Dokhtar volcano–magmatic belt. Ph.D. thesis, Shiraz, Iran, Shiraz University, 222 pp.
Asadi, S., Rajabzadeh, M.A. 2014. Geochemistry, paragenesis, and wall-rock alteration of the Qatruyeh iron deposits, southwest of Iran: Implications for a hydrothermal-metasomatic genetic model. Journal of Geological Research 2014, 1-24.
Forster, H., Jafarzadeh, A., 1994. The Bafq mining district in central Iran; a highly mineralized Infracambrian volcanic field. Economic Geology 89, 1697-1721.
Frondel, C., Bauer, L., H., 1955. Kutnahorite: A manganese dolomite, CaMn(CO3)2, American Mineralogist 40, 748-760.
Gabrielson, O., Sundius, N., 1966. Calcian kutnahorite from Lingban. Arkansas Mineralogy and Geology 4, 287-289.
Ghorbani, M., 2002. The Economic Geology of Iran (Mineral Deposits and Natural Resources), Springer Dordrecht Heidelberg New York London.
Haghipour, A., 1977. Geological map of the Biabanak-Bafq, area, 1: 500000, Geological Survey of Iran, Tehran.
Ishikawa, Y., Sawaguchi, T., Iwaya, S., Horiuchi, M., 1976. Delineation of prospecting targets for Kuroko deposits based on modes of volcanism of underlying dacite and alteration haloes. Mining Geology 26, 105-117.
Large, R.R., 2001. Lithogeochemical Halos: VHMS and SEDEX, Centre for Ore Deposit Research (CODES), University of Tasmania.
Large, R.R., Allen, R.L., Blake, M.D., Herrmann, W., 2001. Hydrothermal Alteration and Volatile Element Halos for the Rosebery K Lens Volcanic-Hosted Massive Sulfide Deposit, Western Tasmania. Economic Geology 96, 1055-1072.
Large, R.R., Bull, S.W., Winefield, P.R., 2001. Carbon and oxygen isotope halo in carbonates related to the McArthur River (HYC) Zn-Pb-Ag deposit, north Australia: Implications for sedimentation, ore genesis, and mineral exploration. Economic Geology 96(7), 1567-1593.
Large, R.R., Gemmell, J.B., Paulick, H., Huston, D.L., 2001. The alteration box plot: A simple approach to understanding the relationship between alteration mineralogy and lithogeochemistry associated with volcanic-hosted massive sulfde deposits. Economic Geology 96(5), 957-971.
NISCO, 1980. Report on results of search and evaluation works at magnetic anomalies of the Bafq iron ore region during 1976-1979, 260p.
Polgari, M., 2001. Contribution of volcanic material, a new aspect of the genesis of the black shale-hosted Jurassic Mn-carbonate ore formation, Úrkút Basin, Hungary. Acta Geologica Hungarica 44(4), 419-438
Polgari, M., Bajnóczi, B., KovácsKis, V., Götze, J., Dobosi, G., Tóth, M., Vigh, T., 2007. Mineralogical and cathodoluminescence characteristics of Ca-rich kutnohorite from the Úrkút Mn-carbonate mineralization, Hungary. Mineralogical Magazine 71, 493-508.
Ramezani, J., Tucker, R. D., 2003. The Saghand region, central Iran: U-Pb geochronology, petrogenesis and implications for Gondwana tectonics. American Journal of Science 303(7), 622-665.
Richard, P., Jiří, S., Vladimir, S., 2019. Ag-Pb-Sb Sulfosalts and Se-rich Mineralization of Anthony of Padua Mine near Poličany—Model Example of the Mineralization of Silver Lodes in the Historic Kutná Hora Ag-Pb Ore District, Czech Republic. Minerals 9, 430.
Vaziri, H., Majidifard, M.R., Lafamme, M., 2018. Diverse Assemblage of Ediacaran fossils from Central Iran. Nature 7, 1-7.
Zolfaghari, A., 2019. The potential of Precious Metals and Rare Earth Elements in Pb and Zn Kushk mine -Yazd, Central Iran. M.Sc Thesis, Department of Earth Sciences at Shiraz University, Shiraz.