زمین شناسی، کانه زایی و مطالعه میانبارهای سیال در کانسار طلای قبغلوجه جنوبی، جنوب غرب سقز (کردستان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده زمین شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 گروه زمین شناسی اقتصادی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

کانسار طلای قبغلوجه جنوبی در شمال‌غرب پهنه دگرگونی سنندج- سیرجان و در 28 کیلومتری جنوب غرب سقز واقع است. واحدهای سنگی رخنمون یافته در محدوده کانسار، مجموعه‌ای از سنگ‌های آتشفشانی-رسوبی دگرگون شده متعلق به پرکامبرین و کرتاسه شامل شیست، فیلیت و مرمر می‌باشند که توسط توده‌های گرانیتوییدی قطع شده‌اند. بخش اصلی کانی‌سازی طلا، در داخل یک توده گرانیتوئیدی عدسی شکل، که در امتداد یک پهنۀ بُرشی با راستای شمال‌شرق – جنوب غرب تزریق گردیده، متمرکز شده است. بخش‌های پرعیار کانسنگ مربوط به بخش‌های شدیداً دگرشکل و دگرسان شده از توده گرانیتوئیدی می‌باشند که واجد فابریک‌های میلونیتی- اولترامیلونیتی بوده و با مجموعه‌ای از کانی‌های دگرسانی کوارتز، سریسیت- موسکویت، کربنات و سولفید همراه هستند. کانی شناسی کانسنگ ساده و شامل کانی‌های اولیه پیریت، کالکوپیریت، اسفالریت، گالن، مگنتیت، الکتروم، بیسموتینیت و سیلوانیت می‌باشد. الکتروم در اندازه‌های کوچک‌تر از 50 میکرون، به‌صورت آزاد در کوارتز، کربنات و بیوتیت و نیز به‌صورت ادخال و رگچه‌ای در پیریت مشاهده شده است. مطالعه میان‌بارهای سیال دوفازی اولیه بر روی کوارتزهای کانسنگ‌های طلادار، بیانگر دمای همگن‌شدگی سیالات کانه‌ساز در بازه 162 تا 255 درجه سانتی‌گراد و شوری 6/0 تا 1/17 درصد وزنی معادل نمک طعام می‌باشد که با ترکیبی از فرآیندهای رقیق‌شدگی و اختلاط سازگار است. ویژگی‌های زمین‌شناسی و کانی‌سازی طلا در کانسار قبغلوجه جنوبی، بیشترین شباهت را با ذخایر طلای کوهزایی نشان می‌دهد. بدیهی است که مطالعه ویژگی‌های زمین‌شناسی و کانی‌سازی طلا در محدوده کانسار قبغلوجه، می‌تواند در اکتشاف ذخایر مشابه در شمال‌غرب پهنه سنندج - سیرجان مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


Aliyari, F., Rastad, E., Mohajjel, M., Arehart, G.B., 2009. Geology and geochemistry of D–O–C isotope systematics of the Qolqoleh gold deposit, Northwestern Iran: Implications for ore genesis. Ore Geology Reviews 36, 306–1314.
Babakhani, A.R., Hariri, A., Farjandi, F., 2003. Geological map of Saqqez, scale 1:100000. Geological Survey and Mineral Exploration of Iran.
Goldfarb, R.J., Baker, T., Dube, B., Groves, D.I., Hart, C.J.R., Gosselin, P., 2005. Distribution, character and genesis of gold deposits in metamorphic terranes. Economic Geology 100th Anniversary Volume, 407–450.
Goldfarb, R.J., Groves, D.I., 2015. Orogenic gold: common or evolving fluid and metal sources through time. Lithos 233, 2-26.
Goldstein, R.H., Reynolds, T.J., 1994. Systematics of fluid inclusions in diagenetic minerals. SEPM Short Course 3, 1–198.
Groves, D.I., Goldfarb, R.J., Gebre-Mariam, M., Hagemann, S.G., Robert, F., 1998. Orogenic gold deposits: A proposed classification in the context of their crustal distribution and relationship to other gold deposit types. Ore Geology Reviews 13, 7–27.
Groves, D.I., Goldfarb, R.J., Robert, F., Hart, C.J.R., 2003. Gold deposits in metamorphic belts: Overview of current understanding, outstanding problems, future research and exploration significance. Economic Geology 98, 1-29.
Hall, D.L., Sterner, S.M., Bodnar, R.J., 1988. Freezing point depression of NaCI-KCI-H2O solutions. Economic Geology 83, 197-202.
Heidari, S.M., 2004. Mineralogy, geochemistry and fabrics of gold mineralization in ductile shear zone of Kervian deposit, Southwest of Saqqez. Unpublished M.S Thesis, Tarbiat-Modares University, Tehran, Iran.
Heidari, S.M., Moosavi Makooi, S.A., Mirzakhanian, M., Rasoli, F., Ghaderi, M., Abadi, A.R., 2016. A review of tectono-magmatic evolution and gold metallogeny in the inner parts of Zagros orogeny: A tectonic model for the major gold deposits, western Iran. Eurasian Mining 25, 3-20.
Mohajjel, M., Fergusson, C.L., Sahandi, M.R., 2003. Cretaceous-Tertiary convergence and continental collision, Sanandaj-Sirjan zone, western Iran. Journal of Asian Earth Science 21, 397-412.
Nemati, M., 2017. Geology, mineralogy and geochemistry of Southern Ghabaghloujeh gold deposit, SW of Saqqez, Kordestan province. Unpublished M. S Thesis, Tehran University, Tehran, Iran.
Niromand, Sh., Goldfarb, R.J, Moore, F., Mohajjel, M., Marsh, E.E., 2010. The Kharapeh orogenic gold deposit: Geological, structural, and geochemical controls on epizonal ore formation in west Azerbaigan provience, Northwestern Iran. Mineralium Deposita 46, 409–428.
Niroomand, S., 2011. The study of geology, mineralogy, geochemistry and genesis of Kharapeh–Zinonjian gold deposit (NW Piranshahr–West Azarbaijan Province). Unpublished PhD Thesis, Shiraz University, Tehran, Iran.
Roedder, E., 1984. Fluid inclusions. Reviews in Mineralogy 12, 664 p.
Sheikholeslami, M.R., 2002. Evolution structurale et me´tamorphique de la marge sud de la microplaque de l’Iran central: les complexes me´tamorphiques de la re´gion de Neyriz (Zone de Sanandaj-Sirjan), The`se, universite´ de Brest, 194p.
Shepherd, T.J., Rankin, A.H., Alderton, D.H.M., 1985. A practical guide to fluid inclusion studies. Blackie, Glasgow, 223 p.
Sterner, S.M., Hall, D.L., Bodnar, R.J., 1988. Synthetic fluid inclusions V: solubility relations in the system NaCl-KCl-H2O under vaporsaturated conditions. Geochemica et Cosmochemica Acta 52, 989-1005.
Tajeddin, H., 2011. Ore controlling parametrs of gold mineralization in the metamorphic rocks of Sagez-Sardasht area, NW Sanandaj-Sirjan zone. Unpublished Ph.D. Thesis, Tarbiat-Modares University, Tehran, Iran.
Tajeddin, H.A., 2008. Exploration and introduction of the gold mineralization at the Southern Ghabaghloujeh area (SW of Saqqez, Kordestan). Geological Survey and Mineral Exploration of Iran, Internal report 35p.
Valenza, K., Moritz, R., Mouttaqi, A., Fontignie, D., Sharp, Z., 2000. Vein and karst barite deposits in the western Jebilet of Morocco: fluid inclusion and isotope (S, O, Sr) evidence for regional fluid mixing related to central Atlantic Rifting. Economic Geology 95, 587-606.
Whitney, D.L., Evans, B.W., 2010. Abbreviations for names of rock-forming minerals. American Mineralogist 95, 185–187.
Wilkinson, J.J., 2001. Fluid inclusions in hydrothermal ore deposits. Lithos 55, 229-272.