بررسی عملکرد گسل های عرضی در انتقال آب بین حوضه ای با استفاده از مطالعات ایزوتوپی و ردیابی رنگی، مطالعه موردی: چشمه دیمه، کوهرنگ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده علوم زمین، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

2 دانشکده علوم زمین، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 دانشکده علوم زمین، گروه زمین شناسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

4 گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

چکیده

چشمه دیمه به عنوان سرچشمه اصلی رودخانه زاینده رود با آبدهی حدود 2.5 متر مکعب بر ثانیه از تاقدیس زراب واقع در استان چهارمحال و بختیاری، شهرستان چلگرد خارج می شود. به دلیل اهمیت این چشمه به لحاظ تأمین آب شرب جمعیت کثیری از سا کنان پایین دست، به منظور تعیین حریم کمی و کیفی آن تا کنون چندین آزمایش ردیابی رنگی در این تاقدیس انجام شده که در هیچکدام از آنها رنگ در چشمه دیمه دیده نشده است. بدین جهت، در مطالعه حاضر با فرض تغذیه این چشمه از کوه های زردکوه، جنبه های تکتونیکی منطقه از جمله انتقال آب از طریق شکستگی های عرضی مد نظر قرار گرفت. لذا پس از شناسایی شکستگی های عرضی که تا حوالی چشمه دیمه ادامه یافته اند، نسبت به تزریق 30 کیلوگرم رنگ اورانین در یکی از این دره ها به نام دره خدنگ اقدام شد که بر خلاف آزمایشات قبلی، نتایج آنالیزها بیانگر مشاهده رنگ در چشمه می باشد. علاوه بر این، بررسی نمودار ارتفاع – ترکیب ایزوتوپی بارش نیز بیانگر ارتفاع متوسط کوه های زردکوه جهت تغذیه چشمه می باشد.

کلیدواژه‌ها


Authemayou, C., Chardon, D., Bellier, O., Malekzadeh, Z., Shabanian, E., Abbassi, M.R., 2006. Late Cenozoic partitioning of oblique plate convergence in the Zagros fold-and-thrust belt (Iran). Tectonics 25, TC3002.
Casini, G., Gillespie, P.A, Vergés, J., Romaire, I., Fernández, N., Casciello, E., Saura, E., Mehl, C., Homke, S., Embry, J-C., Aghajari, L., Hunt, D.W., 2011. Sub-seismic fractures in foreland fold and thrust belts: insight from the Lurestan Province, Zagros Mountains, Iran. Petroleun Geoscience 17, 263-282.
Janparvar, M., 2001. Hydrogeology of Zarab Anticline Springs. MSc Thesis, Shiraz University, Shiraz, Iran.
Karimi Vardanjani, H., 2014. Karst Hydrogeology and Geomorphology, Eram Shiraz publications (in Persian).
Karimi Vardanjani, H., Chitsazan, M., Ford, D., Karimi, H., Charchi, A., 2017. Initial assessment of recharge areas for large karst springs - a case study from the central Zagros Mountains, Iran. Hydrogeology Journal, DOI: 10.1007/s10040-017-1703-0.
Mohammadi Behzad, H.R., 2016. Investigation of recharge sources karstic aquifers by using physico-chemical parameters and stable isotopes (18O and 2H) in NE Khuzestan. PhD Thesis, Ahvaz, Shahid Chamran University, Ahvaz, Iran.
Nemati, M., Yassaghi, A., 2010. Structural characteristics of the transitional zone from internal to external parts of the Zagros orogen, Iran. Journal of Asian Earth Sciences 39, 161–72.
Pourab Consulting Engineers Co., 2012. Dimeh spring studies, Dye tracing report.
Twiss, R.J., Moores, E.M., 1992. Structural Geology, W. H. Freedman and Co., New York, 532.