تاثیر لیتواستراتیگرافی سازند گچساران بر عملکرد جدایشی آن در تاقدیس‌های فرادیواره ای گسل پیشانی زاگرس درفروافتادگی دزفول جنوبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری بخش زمین شناسی دانشگاه تربیت مدرس

2 استاد گروه زمین شناسی دانشگاه تربیت مدرس

3 گروه زمین شناسی دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان

4 اداره زمین شناسی (بخش ژئوفیزیک) شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب

چکیده

ویژگی های مکانیکی پوشش رسوبی عامل اصلی کنترل کننده سبک دگرریختی در کمربندهای چین‌-رانده است. حضور لایه‌های شکل‌پذیر به عنوان افق جدایشی در میانه توالی رسوبی زاگرس باعث دگرریختی ناهماهنگ و تفاوت بین هندسه چین‌ها در سطح نسبت به عمق می‌شوند. سازند گچساران یکی از مهمترین افق های جدایشی در کمربند چین‌-رانده زاگرس است. در این مطالعه با تلفیق داده‌های میدانی و زیرسطحی (برش‌های لرزه‌ای دو بعدی، نقشه‌های هم‌تراز زیرسطحی و داده‌های چاه‌های حفاری)، اثر عملکرد جدایشی سازند گچساران بر سبک چین‌خوردگی و گسلش در تاقدیس‌های آغاجاری، پازنان، رگ‌سفید، بی‌بی‌حکیمه، سولابدر و نرگسی در فروافتادگی دزفول جنوبی و در مجاورت پهنه گسل پیشانی زاگرس مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این مطالعه نشان دادند که تغییرات لیتولوژیکی سازند گچساران عامل اصلی کنترل کننده رفتار جدایشی آن در حین چین‌خوردگی است. با افزایش ضخامت نمکدر سازند گچساران عملکرداین سازند به صورت افق جدایشی موثرتر می گردد و با جابجایی بیشتر محور چین‌ها و ناهماهنگی در سطح نسبت به عمق و تغییر سبک چین‌خوردگی همراه می شود.

کلیدواژه‌ها


Aqrawi, A.A.M., Goff, J.C., Horbury, A.D., Sadooni, F.N., 2010. The Petroleum Geology of Iraq. Scientific Press Ltd. 1-424.
Bahroudi, A., Koyi, H.A. 2003. Effect of spatial distribution of Hormuz salt in deformation style in the Zagros fold-and-thrust belt: An analog modeling approach. Journal of the Geological Society 160, 719–733. DOI:10.1144/0016-764902-135.
Carruba, S., Perotti, C.R., Buonaguro, R., Calabro´, R., Carpi, R., Naini, M., 2006. Structural pattern of the Zagros foldand- thrust belt in the Dezful Embayment (SW Iran): Styles of continental contraction. Geological Society of America Special Paper 414, 11–32. DOI:10.1130/2006.2414(02).
Casciello, E., Vergés, J., Saura, E., Casini, G., Fernandez, N., Blanc, E. J.P., Homke, S., Hunt, D., 2009. Fold patterns and multilayer rheology of the Lurestan Province, Zagros Simply Folded Belt (Iran). Journal of the Geological Society 166, 947–59. DOI: 10.1144/0016-76492008-138.
Cooper, M., Brealey, C., Fermor, P., Green, R., Morrison, M., 2004. Structural models of subsurface thrust-related folds in the foothills of British Columbia, Case studies of sidetracked gas wells.  In:  McClay, K.R. (eds) Thrust tectonics and hydrocarbon systems. AAPG Memoir 82, 579– 597.
Costa, E., Vendeville, B.B., 2002. Experimental insights on the geometry and kinematics of fold-and-thrust belt above weak, viscous evaporitic decollement. Journal of Structural Geology 24, 1729–1739. DOI: 10.1016/S0191-8141(01)00169-9.
Cotton, J.T., Koyi, H.A., 2000. Modeling of thrust fronts above ductile and frictional detachments: Application to structures in the Salt Range and Potwar Plateau, Pakistan. Geological Society of America Bulletin 112, 351 – 363. DOI: 10.1130/0016-7606.
Currie, J.B., Patnode, H.W., Trump, R.P., 1962. Developments of folds in sedimentary strata. Geological Society of America Bulletin, 73, 655–674. DOI:10.1130/0016-7606.
Davis, D.M., Engelder, T., 1985. The role of salt in fold-and thrust belts. Tectonophysics 119, 67–88. DOI: 10.1016/0040-1951(85)90033-2.
Farzipour-Saein, A., Yassaghi, A., Sherkati, S., Koyi, H., 2009. Mechanical stratigraphy and folding style of the Lurestan region in the Zagros Fold–Thrust Belt, Iran. Journal of the Geological Society 166, 1101–1115. DOI: 10.1144/0016-76492008-162.
Madahi, H., 2010. Structural and Fractures Analysis of Bibihakimeh Oil Field. M.Sc. Thesis, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
Massoli, D., Koyi, H.A., Massimiliano, R., 2006. Barchi structural evolution of a fold and thrust belt generated by multiple decollements: analogue models and natural examples from the Northern Appennines (Italy). Journal of Structural Geology 28, 185-199. DOI:10.1016/j.jsg.2005.11.002.
Mitra, S., 2002.  Fold-accommodation faults. American Association of Petroleum Geologists Bulletin 86, 671–693.
Motamedi, H., Sherkati, S., Sepehr, M., 2012. Structural style variation and its impact on hydrocarbon traps in central Fars, Southern Zagros folded belt, Iran. Journal of Structural Geology 37, 124-133. DOI: 10.1016/j.jsg.2012.01.021.
Motiei, H.,1993. Geology of Iran: Stratigraphy of Zagros. Geological Survey of Iran, Tehran, p. 597.
Motiei, H., 1995. Petroleum Geology of Zagros. Tehran, GSI publication, p. 589.
Najafi, M., Yasaghi, A., Verges., J., Bahroudi, A., Sherkati, Sh., 2013. Three-dimensional structural analysis of the Sefid-Zakhor anticline in the Fars area, to determine the geometry of the Permian gas reservoir horizon. Advanced Applied Geology 1-10.
Najafi, M., Yasaghi, A., Bahroudi, A., 2015. Influence of mechanical stratigraphy on structural style in the middle area of Zagros fold-thrust belt. Jurnal of Earth Sciences 94, 329-334.
Najafi, M., Yassaghi, A., Bahroudi, A., Verges, J., Sherkati, S., 2014. Impact of the late Triassic dashtak intermediate detachment horizon on anticline geometry in the central frontal Fars, SE Zagros Fold belt, Iran. Marine Petroleum Geology 54, 23-36.
O’Brien, C.A.E., 1957. Salt diapirism in south Persia. Geol. Mijnbouw 19, 357 – 376.
Pattinson R., Jazayeri B., 1972. Structural analysis of the Zagros anticlines. Iranian Oil Operating Companies, Report No. 1188.
Pattinson, R., Jazayeri, B., 1972. Structural analysis of the Zagros anticlines. Iranian Oil Operating Companies, Report No. 1188.
Ramsay, J.G., 1967. Folding and Fracturing of Rocks. McGraw-Hill, New York.
Sepehr, M., Cosgrove, J.W., Moieni, M., 2006. The impact of cover rock rheology on the style of folding in the Zagros fold-thrust belt. Tectonophysics 427, 265–281. DOI:10.1016/j.tecto.2006.05.021.
Sherkati, S., Letouzey, J., 2004. Variation of structural style and basin evolution in the central Zagros (Izeh zone and Dezful Embayment), Iran. Marine and Petroleum Geology 21, 535–554. DOI:10.1016/j.marpetgeo.2004.01.007.
Sherkati, S., Letouzey, J., Frizon de Lamotte, D., 2006. The Central Zagros fold-thrust belt (Iran): New insights from seismic data, field observation and sandbox modeling. Tectonics 25, TC4007. DOI: 10.1029/2004TC001766.
Simpson, G.D.H., 2009. Mechanical modeling of folding versus faulting in brittle-ductile wedges. Journal of Structural Geology 31, 369–381. DOI:10.1016/j.jsg.2009.01.011.
Soleimany, B., Sàbat, F., 2010. Style and age of deformation in the Northwest Persian Gulf. Petroleum  Geosciences 15, 1-10. DOI: 10.1144/1354-079309-837.
Spratt, D.A., Dixon, J.M., Beattie, E.T., 2004. Changes in structural style controlled by lithofacies contrast across transverse carbonate bank margins Canadian Rocky Mountains and scaled physical models. In: McClay, K.R. (eds) Thrust tectonic and hydrocarbon systems. AAPG Memoir, 82, 259–275.
Stewart, S., 1996. Influence of detachment layer thickness on style of thin-skinned shortening. Journal of Structural Geology 18/10, 1271-1274.
Stocklin, J., 1974. Possible ancient continental margins in Iran, in Burk, C.A., and Drake, C.L. (eds) The Geology of Continental Margins, Berlin, Springer, p. 873–887.
Vergés, J., Goodarzi, M.G.H., Emami, H., Karpuz, R., Efstathiou, J., Gillespie, P., 2011. Multiple detachment folding in Pusht-e Kuh arc, Zagros: Role of mechanical Stratigraphy. In: Mc Clay, K., Shaw, J.H. and Suppe, J. (eds) Thrust fault-related folding: AAPG Memoir 94, 69 – 94. DOI:10.1306/13251333M942899.
Vergés. J., Muñoz. J.A. Martínez., 1992. South Pyrenean fold and thrust belt: The role of foreland evaporitic levels in thrust geometry. In: Mc Clay, K. (eds) Thrust Tectonics, Chapman and Hall, New York, 255-264.