مسیریابی بهینه آزادراه پل زال-خرم آباد با استفاده ازسنجش از دور و GIS و ملاحظات زیست محیطی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه سنجش از دور و GIS، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

2 گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز ، اهواز، ایران

3 گروه سنجش از دور و GIS، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

آزادراه‌ها یکی از مهمترین شریانهای حیاتی جامعه بوده که نقش مهمی را در تخریب محیط‌زیست داشته و از معضلات اساسی در حفظ و تنوع زیستی هستند. آزادراه پل زال-خرم آباد در جنوب غربی کشور علیرغم داشتن مزایای اقتصادی فراوان، مخطرات زمین‌شناسی و مشکلات عدیده‌ای را برای محیط‌زیست بصورت زمین‌لغزشها، تغییر کاربری اراضی و کاهش جمعیت گونه‌های جانوری و گیاهی داشته است. به همین دلیل در این پژوهش، تعیین مسیر بهینه بر مبنای ملاحظات زیست‌محیطی مدنظر قرار گرفته است. هشت عامل شیب، چینه‌شناسی، گسل، فاصله از آبراهه، پوشش گیاهی، ارتفاع، کاربری اراضی و مناطق حفاظت شده از منظر زمین‌شناسی مهندسی، زیست‌محیطی و اقتصادی به روش فازی و AHP استانداردسازی شده‌اند. این تحقیق نشان می‌هد که عوامل مناطق حفاظت شده، چینه‌شناسی، پوشش گیاهی و کاربری اراضی با وزن 166/0، 165/0، 147/0و 123/0 بیشترین تاثیر در انتخاب مسیر جدید دارند. در نهایت، این عوامل براساس وزن نسبی در محیط GIS با یکدیگر ترکیب شده و مسیر پیشنهادی انتخاب گردید. این مسیر نسبت به مسیر فعلی 15 کیلومتر کوتاهتر و مخاطرات زمین‌شناسی و اثرات زیست‌محیطی کمتری دارد. بنابراین، توصیه می‌شود که این فرآیند برای سایر آزادراه‌های احداث شده و یا در حال احداث به منظور کاهش پیامدهای زیست محیطی پروژه بکار گرفته شود.

کلیدواژه‌ها


Akay, A.E., Yilmaz, B., 2017. Using GIS and AHP for Planning Primer Transportation of Forest Products. ISPRS Annals of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences IV-4/W4, Karabuk, Turkey.
Darvishsefat, A. A., Ahmadi, H., Makhdom, M.F., Abolghasemi, S., 2007. Routing using GIS with consideration of environmental principles (Case study: Parchin Road). Journal of Iranian Natural Resources 60 (1), 203-2011.
Effat, H.A., Hassan, O.A., 2013. Designing and Evaluation of Three Alternatives Highway Routes Using the Analytic Hierarchy Process and the Least-Cost Path Analysis, Application in the Sinai Peninsula, Egypt. The Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Sciences16, 141-151.
Gilbrook, M., 1998. Finding the Appalachian Scenic Corridor. Eighteenth Proceedings of Annual Environmental Systems Research Institute (ESRI) User Conference. http://www.esri.com/library/user- conf/archive.html.
Monavari, M., 2002. Guideline to environmental impacts of highways. Ketab e Farzaneh press, Tehran, Iran (in Persian).
Negahdari, J., 2012. Pathway routing based on environmental geology using remote sensing and GIS (a case study for Hamedan - Saveh). MSc Thesis, Shahid Chamran University of Ahvaz (in Persian).
Panchal, S., Debbarma, A., 2017. Rail-Route Planning Using a Geographical Information System (GIS). Engineering, Technology & Applied Science Research 7 (5), 2010-2013.
Pritchard, S.R., 1996. Using ARC/INFO for High-Speed Ground Transportation Siting. Sixteenth Proceedings of Annual Environmental Systems Research Institute (ESRI) User Conference. http://www.esri.com/library/userconf/archive.html.
Sadekl, S., Isam Kaysil, I., Mounia Bedran, M., 2000. Geotechnical and Environmental Considerations in Highway Layouts: An Integrated GIS Assessment Approach 2, 190-197.
Subramani, T., Pari, D., 2015. Highway Alignment Using Geographical Information System. IOSR Journal of Engineering (IOSRJEN) 05 (05), 32-42.