ارزیابی پتانسیل و مقادیر واقعی تغذیه درآبخوان مناطق شهری و مکان یابی مناطق مستعد تغذیه مصنوعی با استفاده از GIS و AHP (مطالعه موردی: آبخوان شهری ارومیه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه عمران-مدیریت منابع آب،دانشکده فنی و مهندسی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران

2 عضو هیئت تحریریه

3 گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

توسعه مناطق شهری تاثیر بسزایی بر روی چرخه آب داشته بطوریکه گسترش سطوح نفوذناپذیر باعث کاهش نفوذ، افزایش رواناب، و تغییر در مقدار و منشأ تغذیه آبخوان شده است. هدف از این تحقیق، برآورد تغذیه آبخوان، تعیین مناطق مستعد برای پخش سیلاب‌های شهری جهت تغذیه مصنوعی آبخوان در شهر ارومیه میباشد. برای این منظور ابتدا مدل تغذیه آبخوان و نقشه های پتانسیل تغذیه و تغذیه واقعی تهیه و سپس بر اساس معیار های تاثیر گذار، نقشـه نهـایی مناطق مستعد پخش سیلاب شهری در جهت تغذیه آبخوان تهیه گردید. نتایج نشان می‌دهد که پتانسیل تغذیه آبخوان به دلیل افزایش سطوح نفوذناپذیر کاهش‌یافته و تغذیه از طریق نشت از شبکه آب شرب ، چاه‌های جذبی و آب برگشتی آبیاری بیشترین سهم تغذیه آبخوان را دارد. مقدار تغذیه واقعی با توجه به کاربری‌های مختلف، بین 0 تا 28 و پتانسیل تغذیه بین 4 تا 262 میلی متر در سال تغییر می نماید. مهمترین فاکتورهای موثر بر مکانیابی پخش سیلاب های شهری کاربری اراضی، تاثیر زون غیراشباع و شبکه زهکشی بوده و مناطق مناسب برای تغذیه ، اراضی بایر و کشاورزی با شیب کمتر از 5 درصد، مناطقی با ضخامت زیاد زون غیر اشباع با رسوبات دانه درشت و نفوذپذیر درحاشیه شهر می باشند.

کلیدواژه‌ها


Aghazadeh, N., Mogaddam, A.A., 2006. Evaluation effects of road deicing salts and saline water on groundwater system in the Orumieh plain aquifer. 9th Congress of Geological Society of Iran.
Aghazadeh, N., Nojavan, M., Mogaddam, A.A., 2010. Effects of road-deicing salt (NaCl) and saline water on water quality in the Urmia area, northwest of Iran. Arab J Geosci. 2010565-570.
Aronica, G., Lanza, L.G., 2005. Drainage efficiency in urban area: A case study. Hydrological Processes 19,1105-1119.
Broomandnasab, S., Jallalvand, A., 2012.  Urban hydrology, hydraulics and storm water quality. Shahid Chamran University Press, 350pp (In Persian).
Chitsazan, M., Aghazadeh, N., Mirzaee, Y., Golestan, Y., Mosavi, S., 2017. Hydrochemical characteristics and quality assessment of urban groundwater in Urmia City, NW Iran. Water Science and Technology: Water Supply, DOI: 10.2166/ ws. 2017. 039
Chowdhury, A., Jha, M.K., Chowdary, V.M., 2010. Delineation of groundwater recharge zones and identification of artificial recharge sites in West Medinipur district, West Bengal, using RS, GIS and MCDM techniques. Environmental Earth Sciences 59, 1209-1222.
Ehsan, S., 2013. Utilization of Storm Runoff for Groundwater Recharge in Urban Areas- A Case Study of Gujranwala City in Pakistan. Journal of river engineering 1, 1-10.
Gogate, N.G, Rawal, P.M., 2015. Identification of Potential Storm Water Recharge Zones in Dense Urban Context: A Case Study from Pune city. Int. J. Environ. Res 9,1259-1268.
Grischek, T., Nestler, W., Piechniczek, D., Fischer, T., 1996. Urban groundwater in Dresden, Germany. Hydrogeology Journal 4, 48-63.
Howard, K.W., 2015. Sustainable cities and the groundwater governance challenge. Environ Earth Sci 73, 2543–2554.
Islam, S., Singh, R.K., Abad Khan, R., 2016. Methods of Estimating Ground Water Recharge. International Journal of Engineering Associates 5, 6-9.
Kruse, E., Carol, E., Mancuso, M., Laurencena, P., Deluchi, M., Rojo, A., 2013. Recharge assessment in an urban area: a case study of La Plata, Argentina. Hydrogeology Journal 21, 1091–1100.
Kumar, M., Rao, S., Kumar, B., Ramanathan, A., 2011. Identification of aquifer-recharge zones and sources in an urban development area (Delhi, India), by correlating isotopic tracerswith hydrological features. Hydrogeology Journal 19, 463–474.
Lerner, D.N., 2002. Identifying and quantifying urban recharge: a review. Hydrogeology Journal 10, 143–152.
Lodwick, W.A., Munson, W.N.A., Svoboda, L., 1990. Attribute error and sensitivity analysis of map operations in geographical information systems: suitability analysis. International Journal of Geographic Information Systems 4, 413-428.
Mafi, E., Moradi, G., Hayati, S., Khayampour, R., 2014. Management and Disposal of Urban Runoff Using Geographic Information System and River Tools Techniques (Case Study: District 1 of Ahwaz City). Journal of Geography and Regional Development 12, 1-15 (In Persian)
Minnig, M., Moeck, C., Radny, D., Schirmer, M., 2018. Impact of urbanization on groundwater recharge rates in Dübendorf, Switzerland. Journal of Hydrology  563, 1135–1146.
Naik, P.K, Tambe, J.A., Dehury, B.N., Tiwari, A.N., 2008. Impact of urbanization on the groundwater regime in a fast growing city in central India. Environmental Monitoring Assessment 146, 339-373.
Sharp, J.M.J., 2010. The impacts of urbanization on groundwater systems and recharge. AQUAmundi, DOI 10.4409/Am-004-10-0008.
Singh, S., Samaddar, A.B., Srivastava, R.K, Pandey, H.K., 2014. Ground Water Recharge in Urban Areas – Experience of Rain Water Harvesting. Journal geological society of India 83, 295-302.
Tama, V.T, Ngab, T.V., 2018. Assessment of urbanization impact on groundwater resources in Hanoi,Vietnam. Journal of Environmental Management 227, 107–116.
Tavasoli, A., Vafakhah, M., Hoseniya, A., 2008. Determine watercourse storage areas by application of GIS techniques in Mashhad. 3th Congress of Water Resource Management, Tabriz University (In Persian).
Tubau, I., Vázquez-Sune, E., Carrera, J., Valhondo, C., Criollo, R., 2017. Quantification of groundwater recharge in urban environments. Science of The Total Environment 592, 391-402.
Vazquez-Sune, E., Carrera, J., Tubau, I., Sanchez-Vila, X., Soler, A., 2010. An approach to identify urban groundwater recharge. Hydrol. Earth Syst. Sci 14, 2085–2097.
Wakode, H.B., Baier, K., Jha, R., Azzam, R., 2018. Impact of urbanization on groundwater recharge and urban water balance for the city of Hyderabad, India. International Soil and Water Conservation Research 6, 51–62.
Yousefi, H., Noorallahi, Y., Soltani, K., Javadzadeh, Z., 2015. The Management Strategies to Reduce the Vulnerability of Flood in Tehran (Case Study: District 1 and 3). Eco hydrology 1, 181-193 (In Persian).