بررسی آلودگی و منشأ فلزات سنگین و هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای (PAHs) در رسوبات سطحی رودخانه قره سو شهرستان کرمانشاه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه آموزشی زمین شناسی کاربردی، دانشکده علوم زمین، دانشگته خوارزمی، تهران، ایران

2 گروه آموزشی زمین شناسی کاربردی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 گروه آموزشی زمین شناسی کاربردی، دانشکئه علوم زمین، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی، و آلودگی فلزات سنگین (Cu, Pb, Zn, Fe, Al, V, Ni) و ترکیبات PAH در رسوبات رودخانه قره‌سو کرمانشاه مطالعه شد. نتایج شاخص آلودگی (CF)، شاخص بار آلودگی (PLI) و ضریب غنی‌شدگی بیانگر آلودگی شدید رسوبات به ویژه درمورد عناصر سرب، روی و مس در مقاطعی از رودخانه بود. همچنین ایستگاه‌های نزدیک به شهر کرمانشاه مانند پالایشگاه نفت و شهرک صنعتی آلودگی بسیار بالاتری از PAH نسبت به بالا دست نشان دادند. براساس شاخص هم‌ارز سمناکی و مقایسه غلظت‌PAHها با محدوده اثر پایین (ERL) بیانگر وضعیت نامناسب رسوب قره سو بود. در بین انواع ترکیبات، گونه غالب، ترکیبات PAH سه حلقه‌ای است که بالاترین آلودگی آن نیز مانند فلزات سنگین مربوط به ایستگاه پالایشگاه نفت کرمانشاه بود. بر اساس تحلیل مولفه اصلی (PCA) و شاخص‌های زمین شیمیایی پساب خروجی پالایشگاه نفت کرمانشاه منبع اصلی آلودگی ترکیبات PAH سبک با منشأ نفت‌زاد و عناصری مانند مس، وانادیم و نیکل محسوب می‌شود. علاوه براین عناصر، مواد آلی و pH نیز همراهی قوی با این مولفه نشان داده که تصدیقی بر نقش پالایشگاه در افزایش آنها در رودخانه قره‌سو است. از دیگر منابع انسان‌زاد نیز می‌توان به پساب صنعتی و شهری، ترافیک و دفع غیرقانونی پسماند در حاشیه رودخانه اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها


Amin, A., Fazal, S., Mujtaba, A., Singh, S.K., 2014. Effects of land transformation on water quality of Dal Lake, Srinagar, India. Journal of the Indian Society of Remote Sensing 42, 119-128.
Chen, Z., Saito, Y., Kanai, Y., Wei, T., Li, L., Yao, H., Wang, Z., 2004. Low concentration of heavy metals in the Yangtze estuarine sediments, China: a diluting setting. Estuarine, Coastal and Shelf Science 60, 91-100.
Gautam, S.K., Sharma, D., Tripathi, J.K., Ahirwar, S., Singh, S.K., 2013. A study of the effectiveness of sewage treatment plants in Delhi region. Applied Water Science 3, 57-65.
Keshavarzi, B., Mokhtarzadeh, Z., Moore, F., Mehr, M.R., Lahijanzadeh, A., Rostami, S., Kaabi, H., 2015. Heavy metals and polycyclic aromatic hydrocarbons in surface sediments of Karoon River, Khuzestan Province, Iran. Environmental Science and Pollution Research, 22, 19077-19092.
Kumar, N., Singh, S.K., Srivastava, P.K., Narsimlu, B., 2017. SWAT Model calibration and uncertainty analysis for streamflow prediction of the Tons River Basin, India, using Sequential Uncertainty Fitting (SUFI-2) algorithm. Modeling Earth Systems and Environment, 3(1), p.30.
Lepane, VV., Heonsalu, A., 2007. Sedimentary record of heavy metals in Lake Rouge Liinjarv, southern Estonia. Journal of Estonian Earth Science 56, 221–232.
Narsimlu, B., Gosain, A.K., Chahar, B.R., Singh, S.K., Srivastava, P.K., 2015. SWAT model calibration and uncertainty analysis for streamflow prediction in the Kunwari River Basin, India, using sequential uncertainty fitting. Environmental Processes, 2, 79-95.
Rastegari Mehr, M., Keshavarzi, B., Moore, F., 2012. Investigation of hydrogeochemistry and source of potentially toxic metals (Cu, Pb, Zn, Cd, Cr, Ni) in Zayandehrud River. Journal of Advanced Applied Geology 1, 82-97.
Singh, S.K., Srivastava, P.K., Gupta, M., Thakur, J.K., Mukherjee, S., 2014. Appraisal of land use/land cover of mangrove forest ecosystem using support vector machine. Environmental earth sciences, 71, 2245-2255.