غنی شدگی، منشا، و خطر سلامتی فلزات سنگین در مزارع برنج: مطالعه موردی شهرستانهای اهواز و باوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

هدف از این مطالعه ارزیابی غلظت فلزات سنگین در خاک و برنج مزارع شهرستان‌های اهواز و باوی و شناسایی منابع فلزات سنگین است. 14 نمونه خاک و برنج جمع آوری شد. پس از آماده سازی، به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین در نمونه‌های خاک و برنج به ترتیب از دستگاه‌هایICP-MS وICP-OES استفاده شد. میانگین غلظت نقره، آرسنیک، کادمیم و آنتیموان از استاندارد پوسته بالایی بیشتر است. براساس میانگین شاخص‌های ارزیابی ریسک زیست محیطی بیشترین آلودگی مربوط به نقره، آرسنیک، کادمیم و آنتیموان است که بیانگر ورودی‌های انسانزاد به خاک کشاورزی همچون استفاده از کود‌های شیمیایی و آفت‌کش‌ها در منطقه مورد مطالعه، می‌باشد. فلزات کروم، آهن، سرب، نیکل و وانادیم دارای منشا طبیعی، آنتیموان و کادمیم دارای منشا انسانزاد، آرسنیک و مولیبدن هم دارای منشا طبیعی و انسانی می‌باشند و نقره دارای منشا انسانزاد است.. احتمال خطر سلامتی ناشی از سرب و آرسنیک با مصرف برنج در منطقه وجود دارد. بیشترین میانگین غلظت فلزات در نمونه‌های برنج مربوط به سرب و کمترین مربوط به وانادیم است. سرب نمونه‌های برنج از استاندارد WHO مقادیر بیشتری ‌را نشان داد و آرسنیک نیز نزدیک به مقدار استاندارد WHOاست. میزان خطر غیرسرطانی در بزرگسالان و کودکان برای آرسنیک و سرب خطر متوسط است.

کلیدواژه‌ها


Ali, H., Khan, E., and Sajad, M. A., 2013, Phytoremediation of heavy metals—concepts and applications: Chemosphere, v. 91, no. 7, p. 869-881.
Doelsch, E., Saint Macary, H., and Van de Kerchove, V., 2006, Sources of very high heavy metal content in soils of volcanic island (La Réunion): Journal of Geochemical Exploration, v. 88, no. 1, p. 194-197.
Kříbek, B., Majer, V., Veselovský, F., and Nyambe, I., 2010, Discrimination of lithogenic and anthropogenic sources of metals and sulphur in soils of the central-northern part of the Zambian Copperbelt Mining District: a topsoil vs. subsurface soil concept: Journal of geochemical Exploration, v. 104, no. 3, p. 69-86.
Türkdoğan, M. K., Kilicel, F., Kara, K., Tuncer, I., and Uygan, I., 2003, Heavy metals in soil, vegetables and fruits in the endemic upper gastrointestinal cancer region of Turkey: Environmental toxicology and pharmacology, v. 13, no. 3, p. 175-179