مقایسه زمین‌شناسی، پتروگرافی، زمین‌شیمی و منشأ ایگنیمبریت در آتشفشان‌های سبلان و سهند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم زمین-سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور

2 دانشجوی کارشناسی ارشد-پژوهشکده علوم زمین-سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور

3 دانشجوی کارشناسی ارشد- پژوهشکده علوم زمین- سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور

4 دانشگاه آزاد اسلامی مشکین شهر

چکیده

در مطالعه حاضر نهشته‌های ایگنیمبریتی سبلان و سهند مورد مطالعه و نمونه برداری قرار گرفته اند. هدف از این مطالعه بررسی ویژگیهای زمین شناسی، پتروگرافی و زمین‌شیمیایی این ایگنیمبریتها است. ایگنیمبریت‌های سبلان دارای درشت بلورهای پلاژیوکلاز، آمفیبول، پیروکسن، بیوتیت و قطعات سنگی از نوع پومیس و ابسیدین هستند. در صورتی که قطعاتی از درشت بلورهای پلاژیوکلاز، سانیدین، کوارتز، هورنبلند و بیوتیت در متن ایگنیمبریت‌های سهند به همراه شیشه وجود دارد. بافت غربالی در بلورهای پلاژیوکلاز و خوردگی حاشیه برخی از کانی‌ها در ایگنیمبریت‌های سبلان و سهند نشان می‌دهد که ماگمای اولیه تحت تأثیر فرایندهای ماگمایی از جمله آلودگی و اختلاط ماگمایی قرار گرفته است. از نظر زمین‌شیمیایی ایگنیمبریت‌های سبلان و سهند به ترتیب ترکیب تراکی‌داسیتی- ریولیتی و داسیتی - ریولیتی دارند. این سنگ‌ها در نمودارهای عناصر کمیاب به‌هنجار شده، دارای غنی‌شدگی از LREE و LILE به ترتیب نسبت به HREE و HFSE هستند. مقادیر بالای Sr/Y-Y و La/Yb-Yb نشان می‌دهد که این سنگ‌ها ماهیت آداکیتی سیلیس بالا دارند. با توجه به این ویژگیهای زمین شیمیایی و بر اساس نمودارSm/Yb دربرابر La/Yb ایگنیمبریت‌های سبلان و سهند از ذوب‌بخشی پوسته‌ قاره‌ای پایینی با ترکیب آمفیبولیت گارنت‌دار ایجاد شده‌اند.

کلیدواژه‌ها


Didon, J., Germain, Y.M., 1976, Le Sabalan, Volcan Plio-Quaternaire de l Azerbaidjan oriental (Iran): Etude geologiqueet petrographique de le difice et de son environmentregional [Ph.D. thesis], Docteur du 3 eme cycle, Universit´e de Grenoble, France.
Eyuboglu, Y., Santosh, M. O., Dudas, F., Akaryalı, E., Chung, SL., Akdag, K., Bektas, O., 2013, The nature of transition from adakitic to non-adakitic magmatism in a slab window setting: A synthesis from the eastern Pontides, NE Turkey, Geoscience Frontiers, Vol: 4, p:353-375.
Ghaiori-Khasraghi, N., 2002, Stratigraphy, petrography and geochemistry of Sahand ignimbrites, Master thesis, Tabiat-e-Moalem university, 147 p.
Ghalamghash, J., Chaharlang, R., Emami, M.H., Omrani, S.J., 2016, The origin of volcanic rocks Kandovan (North West of Iran): Using new geological, petrography and geochemistry data, 2016, Advanced Applied Geological Journal, Vol. 18, (5), p: 34-43.
Guo, Z., Wilson, M., Liu., J., 2007, Post-collision adakites in south Tibet: Products of partial melting of subductin0modified lower crust, Lithos, Vol: 96, p: 205-224.
Hastie, A.R., Kerr, A.C., Pearce, J.A., Mitchell, S.F., 2007, Classification of altered volcanic island arc rocks using immobile trace elements: development of the Th-Co discrimination diagram, Journal of Petrology, Vol: 48, No:12, p: 2341-2357.
Karsli, O., Uysal, I., Dilek, Y., Aydin, F., Kandemir, R., 2013, Geochemical modelling of early Eocene adakitic magmatism in the Eastern Pontides, NE Anatolia: continental crust or subducted oceanic slab origin? International Geology Review, Vol: 55, No: 16, p: 2083–2095.
Kay, S.M., Godoy, E., Kurtz, A., 2005, Magmatism in the south-central Andes Episodic arc migration, crustal thickening, subduction erosion, and magmatism in the south-central Andes, Geological Society of America Bulletin, p: 67-88.
Le Bas, M.J., Le Maitre, R.W., Streckeisen, A. Zanettin., 1986, A chemical classification of volcanic rocks based on total Alkali-Silica content, Journal of petrology, Vol: 27, p: 745-750.
Martin, H., Smithies, R. H., Rapp, R., Moyen, J. F., Champion, D., 2005, An overview of adakite, tonalite-trondhjemite-granodiorite (TTG), and sanukitoid: relationships and some implications for crustal evolution, Lithos, Vol: 79, p: 1-24.
Moine Vaziri, H., Amine Sobhani, E., 1977, Volcanology and volcano sedimentology of Sahand region, Tarbiat-e-Moalem university, p: 55.
Richards, J.P., Spell, T., Rameh, E., Razique, A., and Fletcher, T., 2012, High Sr/Y magmas reflect arc maturity, high magmatic water content, and porphyry Cu ± Mo ± Au potential: Examples from the Tethyan arcs of central and eastern Iran and western Pakistan, Economic Geology, Vol: 107, p: 295–332.
Sun, S.S., McDonough W.E., 1989, Chemical and isotopic systematic of oceanic basalts: implications for mantle composition and processes, Magmatism in the ocean Basins Ed. Sunders A.D., Norry M.J. Geologycal Society of London Special Publication, Vol: 42, p: 313-345.
Winter, J.D., 2001, An Introduction to Igneous and Metamorphic Petrology, Prentice- hall Inc. upper Saddle River, New Jersey, p: 697.