تعیین منشا شوری با استفاده از مطالعات هیدروژئولوژی و هیدروشیمیایی و ایزوتوپی، مطالعه موردی چشمه گراب، بهبهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شیراز

2 شرکت مهندسی مشاور نهر آب پارسه

3 دانشگاه شهید چمران، دانشکده علوم مهندسی آب

چکیده

چشمه گراب با متوسط مقدار 7000 میلی‌گرم بر لیتر مواد جامد محلول از پلانژ شمال غربی تاقدیس خائیز تخلیه می‌شود. هدف از این تحقیق تعیین منشاء شوری و ارائه مدل شماتیکی برای سیستم چرخش آب در چشمه گراب می‌باشد. بدین منظور طی دو مرحله از چشمه گراب و منابع آب موجود در منطقه، نمونه برداری شده است. نتایج نشان داد که بخش عمده حجم آب تخلیه شده از چشمه گراب، توسط یال شمالی در بخش غربی تاقدیس خائیز تامین می گردد. براساس نتایج ایزوتوپی می توان منشأ آب جوی را برای آب چشمه گراب در نظر گرفت. بر اساس نتایج می‌توان اظهار داشت که علت شوری چشمه‌ گراب به اختلاط اب جوی با شورابه‌های نفتی عمیق مربوط می‌باشد. اگرچه محاسبات نشان می‌دهد که سهم حجم آب شورابه نفتی در اختلاط با آبهای جوی ناچیز می باشد ولی به دلیل میزان شوری زیاد تاثیر زیادی در کیفیت آب چشمه گراب دارند. براساس مدل پیشنهادی گسل‌های تراستی موجود در منطقه که در مرز آهک آسماری و سازند گچساران عمل کرده‌اند، می‌توانند باعث انتقال و چرخش عمقی آب‌های جوی نفوذی به آهک آسماری گردند. یافته های این تحقیق در جهت مدیریت کمی و کیفی آب چشمه گراب می تواند کاربرد داشته باشد.

کلیدواژه‌ها


اژدری.ع.، محمدی.ض.، 1390، تعیین حوضه آبگیر چشمه گراب با استفاده از مطالعات زمین­شناسی، هیدروژئولوژیکی و بیلان، پانزدهمین همایش انجمن زمین شناسی ایران
چیت­سازان، م.، شاچری، س.، میرزایی، ی. و عبودی، ط.، 1396، ارزیابی اختلاط منابع آبی آبخوان­های کارستی، مطالعه مورد چشمه کارستی گرو واقع در شرق خوزستان، زمین­شناسی کاربردی پیشرفته، دوره 7، شماره 24، تابستان 1396، صفحه 65-75.
چیت­سازان، م.، قادری، گ.، میرزایی، ی. و پابی زاده، م.، 1391، آلودگی مرتبط با شورابه­های نفتی و حذف بیولوژیکی آرسنیک در چشمه گرو، زمین­شناسی کاربردی پیشرفته، دوره 2، شماره 3، تابستان 1391، صفحه 83-93.
رئیسی، ع.، 1376، کارگاه صحرایی بیلان منابع آب سازندهای کارستی، مرکز تحقیقات کارست کشور، شماره 1050، ص:450-440.
سازمان آب و برق خوزستان.،1362،گزارش مرحله اول زمین­شناسی پروژه سد مخزنی مارون
کریمی،ح.، 1382، رفتار هیدروژئولوژی سفره­های کارستی حوضه الوند، پایان نامه دکتری دانشگاه شیراز، ص: 281.
محمدی، ض،. 1385، روش مطالعه فرار آب از سد‌های کارستی با تاکید بر منطقه زاگرس، پایان‌نامه دوره دکتری. شیراز، بخش علوم زمین دانشگاه شیراز.
Clark, I.D., and Fritz, P. 1997. Environmental isotopic in hydrogeology. New York: Lewis Publishers.
Custodio .E.,1987. Hydrogeochemistry and tracers, in Ground-water problems in coastal areas. Studies and reports in hydrology. No: 45, UNESCO, p: 213-269
Karimi.H., Raeisi.E., Zare.M., 2005. Physicochemical Time Series of Spring Water, Carbonate and Evaporates, v. 20, no. 2, p. 138-147
Kompani-Zare. M., Moore. F., 2001. Chemical thermometry and origin of the Dalaki mineral springs, Boshehr Province, Iran. Journal Hydrologyl. No :40, p:189–204.
Millot. R., Guerrot. C., Innocent. C., Négrel. Ph., Sanjuan. B., 2011. Chemical, multi-isotopic (Li-B-Sr-U-H-O) and thermal characterization of Triassic formation waters from the Paris Basin. Chemical Geology. 
Mirnejad. H., Sisakht. V., Mohammadzadeh. H., Amini. A. H., Rostron. B. J., Haghparast. G., 2010. Major, minor element chemistry and oxygen and hydrogen isotopic compositions of Marun oil-field brines, SW Iran: Source history and economic potential. Geological Journal. No: 46, p: 1–9
Mohammadi. Z., Sahraie-Parizi. H., 2010. Hydrogeochemistry of the Jowshan thermal springs, Kerman, Iran. Engineering Mechanics, Structures, Engineering Geology . P: 505-509
Mohammadi. Z., Bagheri. R., Jahanshahi. R., 2010. Hydrogeochemistry and geothermometry of Changal thermal springs, Zagros region, Iran. Geothermics. No: 39 , p:242–249
Richter. B. C., and C. Kreitler., 1991. Identification of sources of groundwater salinization using geochemical techniques. U.S. Environmental Protection Agency document.No:. 600/2-91/064,p: 259.
Schoeller. H.,( 1962). Les eaux souterraines. Pari: Masson and Cie.
Vengosh, A., Starinsky. A., and Kolofony. Y., 1991.Boron isotope geochemistry as a tracer for evolution of brines and associated hot spring from the Dead Sea, Israel. Geochim Cosmochim. No:55, p:1589-l695
Vengosh. A., Rosenthal. E., .1994. Saline groundwater in Israel: its bearing on the water crisis in the country. Journal of Hydrology. No: 156, p :389-430