پیش‌بینی رفتار آبخوان دشت مهران) استان ایلام) با استفاده ازمدل GMS

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مرتع و آبخیزداری ، دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام

2 عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام

3 کارشناس ارشد آبهای زیرزمینی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

دشت مهران یکی از وسیع‌ترین دشت‌های استان ایلام می‌باشد که عوامل مختلف طبیعی و انسانی باعث ایجاد شرایط بحرانی و افت سطح آب زیرزمینی در این دشت شده است. در این تحقیق پیش‌بینی رفتار آبخوان دشت مهران در واکنش به سناریوهای مدیریتی با استفاده از مدل GMS مورد ارزیابی قرار گرفته است. برای مدلسازی جریان از داده‌های زمین‌شناسی، هیدروژئولوژیکی و هیدرولوژی استفاده شده است. پس از جمع‌آوری اطلاعات مورد نیاز، مدل مفهومی دشت ساخته شد. شبیه‌سازی برای یک دوره 7 ساله شامل 84 دوره تنش یک ماهه (مهر سال 1387 تا شهریور 1394) انجام شد. مدل مذکور برای سال (87-88) شبیه‌سازی، واسنجی و با داده‌های مشاهداتی 6 سال بعد صحت‌سنجی شد. پس از صحت سنجی و حصول از توانایی مدل در پیش‌بینی شرایط آینده آبخوان، مدل برای سناریوی ادامه‌ی روند کنونی کالیبره شد. نتایج نشان دهنده‌ کاهش سطح ایستابی در پیزومترهای دشت، بجز پیزومترهای 1، 3، 11 و 15 می‌باشد. علت افت سطح آب زیرزمینی در این دشت، برداشت بی‌رویه از آب‎‌های زیرزمینی و کاهش تغذیه آبخوان به دلیل تغییر اقلیم در منطقه است. علت بالا آمدن سطح آب پیزومترهای 1، 3، 11و 15 به دلیل تاثیر تغذیه ناشی از طرح پخش سیلاب بانرحمان در محدوده این پیزومترها می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


پورحقی، ا.، آخوندی علی، ع.م.، رادمنش، ف و میرزایی، س.ی. 1393، مدیریت بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی در شرایط خشکسالی با مدل MODFLOW (مطالعه موردی: دشت نورآباد)، علوم مهندسی آبیاری، دوره 37. شماره 82، 2-71.
جوادی، س. 1389، پیش‌بینی و تعیین خطر پذیری آلودگی سفره‌های آب زیرزمینی با استفاده از روش رتبه‌دهی- تحلیلی و تکنیک مونت کارلو، پایان نامه دکتری، دانشگاه تربیت مدرس.
چیت‌سازان، م، و ساعت‌ساز، م. 1384، کاربرد مدل ریاضی MODFLOW در بررسی گزینه‌های مختلف مدیریت منابع آب دشت رامهرمز، مجله علوم شماره 14، قسمت ب.
دشتی، س. 1385،  مدیریت بهره‌برداری تلفیقی از سیستم چند هدفه منابع آب سطحی و زیرزمینی در شرایط خشکسالی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
ریاحی‌پور، م و جلیلی، خ. 1390، پیش‌بینی تأثیر انتقال آب از سد چغاخور به آبخوان دشت بروجن- فرادنبه در استان چهارمحال و بختیاری با استفاده از مدل عددی GMS، چهارمین کنفرانس مدیریت منابع آب ایران. تهران، دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
زمانی، ط.، کریمی، ح. توکلی، م، و علیمرادی، ص. 1395،  علل افت سطح آب زیرزمینی دشت مهران، استان ایلام، سومین همایش یافته‌های نوین در محیط زیست و اکوسیستم‌های کشاورزی.
زمزم،ع.، رهنما، م. ب. و عامری، ع. 1389، مدیریت منابع آب زیرزمینی دشت رفسنجان تحت سناریوهای مختلف توسط مدل ریاضی MODFLOW، دومین کنفرانس مدیریت جامع منابع آب، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
طاهری تیزرو، ح. و کمالی، م. 1395، مدل‌سازی آبخوان دشت تویسرکان با مدل MODFLOW و ارزیابی وضعیت هیدرولوژیکی تحت شرایط موجود و آینده. مجله‌ی مهندسی منابع آب، سال نهم.
قاسمی، ر. 1392، "مدلسازی کمی و کیفی آبخوان دشت اردبیل با استفاده از نرم افزار "GMS، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی تهران.
کریمی، ح. و قمری قلعه، ی. 1396، ضرورت مدیریت اضافه برداشت از چاه‌های بهره‌برداری، عاملی جهت تعادل‌بخشی آبخوان‌ها (مطالعه موردی: دشت مهران)، دومین کنفرانس ملی هیدرولوژی ایران. دانشگاه شهرکرد.
Abdulghani, A., H and Thair.M.Al.Taiee. 2006, Simulation and Prediction of Groundwater Paths and Flow Vectors at Mosul City.
McDonald, M. G. and Harbaugh, A. W. 1988. A modular three-dimensional finite-difference ground-water flow model. United States Government Printing Office, Washington.
Palama., H. C and Bentley, L. R. 2007. A regional- scale groundwater flow model for Leon –Chinandega aquifer, Nicaragua. Hydrogeology Journal 15:1457-1472.
Senthilkumar& L. Elango. 2011. Modelling the impact of a subsurface barrier on groundwater flow in the lower Palar River basin, southern India. Hydrogeology Journal (2011) 19:917-928.
Zhou Y. and Li W. 2011. A review of Regional Groundwater Flow Modeling. Geoscience Frontiers 2(2): 205-214.