پهنه‌بندی ساختاری رشته کوه‌های ارسباران در شمال فلات آذربایجان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو

2 گروه علوم زمین/ دانشکده علوم طبیعی/ دانشگاه تبریز

3 گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز

چکیده

رشته‌کوه‌های قوسی‌شکل ارسباران در شمال فلات آذربایجان (ایران)، سرشار از تعدادی گسل راندگی، پهنه‌های انباشتگی، گسلش‌های با هندسه کژ-تخت(Ramp-Flat) ، پنجره‌های زمین‌ساختی، تاقدیس‌های سربریده و ... می‌باشند. بنابراین این رشته‌کوه‌ها را می‌توان به عنوان یک کمربند رانده – چین‌خورده در نظر گرفت. در این مقاله، با بررسی چین‌خوردگی‌های مرتبط با گسلش‌ در رشته‌کوه‌های ارسباران ارتباط معنا‌داری بین ساختار‌های شکنا و شکل‌پذیر منطقه مورد مطالعه بدست آمد، به‌ طوریکه چین‌های مرتبط با راندگی، تراکم بیش از 60% را در سرتاسر رشته‌کوه‌های ارسباران نشان می‌دهند. با توجه به تغییرات رئولوژی، سنگ‌شناسی و ارتفاعی، رشته‌کوه‌های ارسباران به دو پهنه شمالی و جنوبی تقسیم شده است. با توجه به عملکرد گسل‌های پی‌سنگی جنوب دشت‌مغان و گسل راندگی خان‌باغی و گسل شاهونی، پهنه شمالی به سه زیرپهنه I وII وIII تفکیک شده است. با درنظر‌گرفتن تقسیم‌بندی منطقه مورد مطالعه و با استفاده از بیشینه تراکم گرایش سطح محوری چین‌خوردگی‌های مطالعه شده، در پهنه جنوبی راندگی‌های پیشرفته رو به شمال شرق وجود دارد. زیرپهنه I وIII روراندگی کم گسترش یافته رو به شمال-شمال‌شرق را نشان داده و برای زیرپهنه II ورقه راندگی در حال توسعه رو به جنوب‌غرب بدست آمده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


احمدی، ف.، حاجی علی بیگی، ح.، قاسمی، م.، موذن.م.، 1391.، معرفی گسل مرزرود وبررسی عملکرد جنبشی آن با تاکید بر فعالیت‌های ماگمایی در طول این گسل ، جنوب‌غربی کلیبر.،  سی یکمین همایش علوم زمین، تهران، سازمان زمین‌شناسی واکتشافات معدنی کشور.
آخرى اسکوئى، ا.،رحیم زاده، ف.، 1372 .، نقشه و گزارش پشت نقشه زمین شناسى ورقه 000/1:100 اصلاندوز .، سازمان زمین‌شناسى واکتشافات معدنی کشور.
اسدیان، ع.، آخری اسکویی، ا.، 1374 نقشه و گزارش پشت نقشه زمین شناسى ورقه 000/1:100 زیوه.، سازمان زمین‌شناسی واکتشافات معدنی کشور.
اسلامی، آ.، تقابنی، م. و اشعری، ع.، 1391 ، گزارش زمین لرز‌ه‌های 21 / 05 / 1391 اهر-ورزقان، پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله.
امینی، ع.،1383.، مشخصات رسوب‌شناسی توالی‌های بوما در سازنده زیوه، دشت مغان.، هفتمین همایش انجمن زمین‌شناسی ایران.، 180 – 207.
باباخانى، ع.، رحیم زاده، ف.، 1370 نقشه و گزارش پشت نقشه زمین شناسى ورقه 000/1:100 لاهرود.، سازمان زمین‌شناسی واکتشافات معدنی کشور.
برزگر، ا.، پور کرمانی، م.، موئید، م.، حاجی علی بیگی، ح.، 1389.، بررسی دگرریختی‌های منطقه چین‌خورده الله‌یارلو بر پایه شواهد ساختاری و ریزساختاری.، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران، بیست و نهمین گردهمایی علوم زمین، بهمن 1389.
سودی اجیرلو، م.، 1390.، زمین‌شناسی افیولیت‌های الله‌یارلو با تکیه بر ژئوشیمیایی واحد‌های بازیک،  شمال‌شرق مشکین شهررساله کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز.
زمانی،  ب.،  1392،  مدل تکتونیک آذربایجان،  فصلنامه علوم زمین،   شماره بهار 1392.
غضنفری، ن.، زمانی، ب .، مصباحی، ف.، 1395، آیا رشته کوه ارسباران در شمال غرب ایران یک کمربند رانده – چین خورده است؟ . سی و پنجمین گردهمایی ملی علوم زمین.
مظفرپور حسینی، س.، ریاضی راد، ز.، 1393.، لرزه خیزی گستره ورزقان با تاکیدی بر زمین لرزه مخرب 1393.، مجله پژوهش های نوین در لرزه شناسی.، دوره 10.، شماره 35، بهار1394.، صفحه 59-64.
Berberian, M., & Hamdi, B. 1977. First discovery of Ordovician beds and conodonts in the slightly metamorphosed rocks of Kuh-e-Agh Baba. Maku Quadrangle map, Azarbaidjan: Geological Survey of Iran Internal Report.‏
Feluty, M.J., 1964, Folds and folding: in seyfert, C.K, (ed), The Encyclopedia of structural Geology and plate Tectonics Van Nostrand Reinhold Co,. New York, P.249-270.
Fossen, H., 2010, Structural Geology. Cambridge University Press,312.
Jackson, J., K. Priestly, M. Allen, and M. Berberian. 2002, Active tectonics of the South Caspian Basin, Geophys. J. Int., 148, 214 – 245.
Hessami, K.H., Pantosti, D., Tabassi, H., Shabanian, E., Abbassi, M.R., Feghhi, Kh,   Solaymani, Sh., 2003, paleoearthquakes and slip rates of the North Tabriz Fault. NW Iran: preliminary results, Annals of Geophysics, v.46,N.5
Mitra, S., 1990, Fault- Propagation folds: geometry, Kinematic evolution and hydrocarbon traps, the American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 74921-945.
MCCLAY, K.R.,1992,Glossaryof thrust tectonics terms, Department of Geology, royal Holloway and Bedford New college, university of London, Egham, Surrey, England, TW200EX.
Mosar, J., Kangarli, T., Bochud, M., Glasmacher, U. a, Rast, a, Brunet, M.-F., Sosson, M., 2010. Cenozoic-Recent tectonics and uplift in the Greater Caucasus: a perspective from Azerbaijan. Geol. Soc. Lond. Spec. Publ. 340, 261–280.
Priestley, K., C., Baker, and J. Jackson 1994, Implications of earthquake focal mechanism data for the active tectonics of the South Caspian Basin and surrounding regions, Geophys. J. Int., 118, 111– 141.
Zamani, B., Masson, F., J. 2014., Recent tectonics of East (Iranian) Azerbaijan from stress state reconstructions., J., Tectonophysics., 611., PP 61–82.
Hancock, P., Read in structural geology, chapcher4, contental deformation, university of Bristol U.K.