مدل سازی دوبعدی مرزهای تیز (شارپ باندری) داده های مگنتوتلوریک به منظور تشخیص ساختارهای هیدروکربوری منطقه گچساران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 فارغ التحصیل کارشناسی ارشد اکتشاف نفت

2 هیات علمی گروه معدن دانشکده فنی دانشگاه تهران

3 هیات علمی گروه معدن دانشگاه ملی خرم آباد

4 هیات علمی دانشکده معدن،نفت و ژئوفیزیک دانشکده معدن دانشگاه شاهرود

چکیده

روش مگنتوتلوریک (MT) یک روش الکترومغناطیسی با چشمه طبیعی می‌باشد که_در اکتشاف ساختارهای زیرسطحی عمیق، مثل اکتشاف ساختارهای حاوی مواد هیدروکربوری استفاده می‌شود. در این مطالعه داده‌های مگنتوتلوریک یکی از پروفیل-های (خط برداشت 8807) منطقه گچساران، جهت تشخیص ساختارهای زیرسطحی منطقه بررسی شد. پس از پردازش داده‌ها و انجام تصحیح جابه‌جایی ایستا به کمک داده‌های TEM، دو الگوریتم مدل‌سازی وارون دوبعدی گرادیان مزدوج غیرخطی (هموار) و مرزهای تیز روی این داده‌ها صورت گرفت. نتایج مدل‌سازی دوبعدی مرزهای تیز داده‌های این پروفیل، سازندهای آغاجاری، میشان و گچساران و مرز فوقانی سازند آسماری را به خوبی نشان می‌دهد. همچنین گسل بزرگ پیشانی‌کوهستان در بخش انتهایی این پروفیل و گسل‌های کوچک عمقی و رورانده در سازند ضخیم گچساران به همراه ساختار تاقدیس سراب و جعفرآباد نیز در ارتفاع 1500 متری از سطح دریا شناسایی شدند. مقایسه نتایج مدل‌سازی وارون با اطلاعات حفاری‌های موجود در طول پروفیل نشان می‌دهد که مدل‌سازی داده‌های مگنتوتلوریک با روش مرزهای تیز توانسته سازندهای اصلی زیرسطحی، گسل‌های اصلی و فرعی و همچنین گسل رورانده موجود در سازند گچساران را به‌خوبی مدل نماید. از این‌رو این شیوه وارون‌سازی در مقایسه با روش وارون‌سازی هموار، نتایج مناسب‌تری را برای شناسایی و عمق قرارگیری ساختارهای زیرسطحی مرتبط با منابع هیدروکربوری فراهم می‌سازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


البرزیان.ش.، 1394، پایان‌نامه کارشناسی ارشد: مدل­سازی معکوس مرزهای تیز (شارپ باندری) داده­های مگنتوتلوریک جهت اکتشاف ساختارهای هیدروکربوری منطقه سراب (گچساران)، دانشکده معدن نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود.
البرزیان.ش.، مرادزاده.ع.، نجاتی.ع.، ایوبی.م.، قائدرحمتی.ر.، 1394، ارزیابی تعیین بعد ساختارهای هیدروکربوری زیرسطحی با استفاده از پارامترهای مگنتوتلوریک، اکتشاف و تولید.
مدیریت اکتشاف نفت، 1392، طرح جامع بررسی اکتشافی ناحیه زاگرس، تهران.
مناطق نفت­خیز جنوب، 1380-1360، گزارش­های نهایی چاه­های منطقه گچساران، تهران.
نریمانی.ح.، 1388، پایان­نامه کارشناسی ارشد: تحلیل هندسی جنبشی چین­های ناحیه دوگنبدان، زاگرس چین­خورده-رانده، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
هاشمی.ن.، 1391، پایان‌نامه کارشناسی ارشد: وارون­سازی داده‌های مگنتوتلوریک جهت اکتشاف ساختارهای هیدروکربوری کپه داغ غربی، دانشکده معدن نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود.
Berdichevsky.M.N., and Dmitriev.V.I., 2002, Magnetotellurics in the context of the theory of ill-posed problems, Society of Exploration Geophysicists.
Berdichevsky.M.N., Dmitriev.V.I., and Pozdnjakova.E.E., 1998, On two dimensional interpretation of magnetotelluric soundings, Geophysical Journal International, 133, 585-606.
deGroot-Hedlin.C., Constable.S.C., 2004, Inversion of magnetotelluric data for 2D structure with sharp resistivity contrasts, Geophysics, 69, 78–86.
Dobrin.M.D., Savit.C.H., 1988, Introduction to geophysical prospecting, (4th ed.), McGraw-Hill, New York, 868.
Hasbrouck.J., Morgan.T., 2003, Deep groundwater exploration using geophysics, Southwest Hydrology, Geomatrix.
Moradzadeh.A., 1998, Electrical imaging of the Adelaide geosyncline using magnetotellurics (MT), PhD thesis, Flinders university of South Australia.
Moradzadeh.A., Chamalaun.F.H., 2005, Inverse modeling of TE and TM modes data in magnetotelluric survey using Rapid Relaxation Inversion (RRI) method, Journal of science and technology, Shahrood university of technology, 6, 59-65.
Orange.A.S., 1989, Magnetotelluric exploration for hydrocarbons, Proc. IEEE, 77, February.
Smith.T., Hoversten.M., Gasperikova.E., and Morrison.F., 1999, Sharp boundary inversion of 2D magnetotelluric data, Geophysical Prospecting, 47, 469-486.
Unsworth.M., 2005, New developments in conventional hydrocarbon exploration with electromagnetic methods, Canadian Society of Exploration Geophysicists Recorder, 34-38.
Vozoff K., 1991, The magnetotelluric method, in: Electromagnetic methods in Applied Geophysics, Nabighian, M.N. (Ed.), Society of Exploration Geophysics, pp.  641– 707.
Wannamaker.P.E., Hohmann.G.W., and Ward.S.H., 1984, Magnetotelluric responses of three-dimensional bodies in layered earths, Geophysics, 49, 1517-1533.
Watts.M.D., Alexandros.S., Eleni.K., and Mackie.R., 2002, Magnetotellurics Applied to Sub-Thrust Petroleum Exploration in Northern Greece, In 64th EAGE Conference & Exhibition.
Watts.M.D., Pince.A., 1998, Petroleum exploration in overthrust areas using magnetotelluric and seismic data. In SEG Technical Program Expanded Abstracts, pp. 429-431, Society of Exploration Geophysicists.
Xiao.W., Unsworth.M., 2006, Structural imaging in the Rocky Mountain Foothills (Alberta) using magnetotelluric exploration, AAPG bulletin90(3), 321-333