کانسار مس چینه کران (نوع مانتو) کال ابری در مجموعه آتشفشانی- رسوبی ائوسن شمال غربی بردسکن، شمال شرقی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه پژوهشی اکتشاف ذخایر معدنی شرق ایران، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

کانسار کال ابری بخشی از مجموعه آتشفشانی-رسوبی ائوسن جنوب زون سبزوار است که میزبان کانی سازیهای متعدد مس چینهکران است. محدودیت زمین شناسی شامل سنگهای آتشفشانی با ترکیب آندزیتی- بازالتی ، سنگ آهک و دایکهای میکروگابرویی ائوسن است. سنگهای آذرین از نوع کالک آلکالن و متاآلومینوس بوده اند و در زون فرورانش ساخته شده اند. کانی سازی در داخل سنگهای آتش افشانی و مرز آنها با سنگ آهک به شکلهای پراکنده ، رگچهای و پارکننده تشکیل شده است. کانیهای معمول شامل کالکوزیت ، کالکوپیریت ، بورنیت ، مس طبیعی و پیریت و کانیهای ثانویه مالاکیت ، کوولیت ، آزوریت ، کریزوکلا و اکسیدهای آهن است. پروپوزال آلتراسیون ، کربناتی ، سیلیسی و زئولیتی در منطقه دیده می شود. ناهنجاری مس بیش از 8 درصد میرسد. کانسار مس کال ابری از نوع مانتو است و مدل اپیژنتیک برای آن پیشنهاد می شود.

کلیدواژه‌ها


افتخارنژاد، ج.، 1354، نقشه 1:250000 کاشمر، سازمان زمین­شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
سامانی، ب.، 1381، متالوژی کانسارهای مس مانتو در ایران، ششمین همایش انجمن زمین­شناسی ایران، سازمان زمین­شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
قائمی، ف.، موسوی حرمی، ر.، 1385، نقشه 1:100000 درونه، سازمان زمین­شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
Asran, M., Ezzat, M., 2012, The pan- African calck- alkaline granitoids and the associated mafic microgranular enclaves (MME) around Wadi Abu Zawal area, North Eastern desert, Egypt: Geology, Geochemistry and petrogenesis, Journal of Biology and Earth Sciences, Vol. 2, No.1, p. 1-16.
Boveiri Konari, M., Rastad, E., Kojima, S., Omran, N.R., 2013, Volcanic red bed-type copper mineralization in the Lower Cretaceous volcano-sedimentary sequence of the Keshtmahaki deposit, southern Sanandaj-Sirjan Zone, Iran, Neues Jahrbuch für Mineralogie-Abhandlungen, Journal of Mineralogy and Geochemistry, Vol. 190, p. 107-121.
Boynton, W.V., 1985, Cosmochemistry of the rare earth elements, Meteorite studies, In: Henderson. P., (eds.) Rare Earth Element Geochemistry, (Developments in Geochemistry 2), Elsevier, Amesterdam, p. 115-1522.
Cabral, A.R., Beaudoin, G., 2007, Volcanic Red Bed Copper mineralisation related to submarine basalt alteration, Mont Alexandre, Quebec Appalachians, Canada, Mineralium Deposita, Vol. 42, p. 901-912.
Camus, F., 1990, Geological characteristics of stratabound deposits associated with lacustrine sediments, central Chile. In: Fontboté, L., Amstutz, G.C., Cardozo, M., Cedillo, E., Frutos, J., (eds.) Stratabound ore deposits in the Andes. Springer-Verlag, Berlin, p. 449 – 462 .
Espinnoza, R.S., Veliz, G.H., Esquivel, L.J., Arias, F.J., and Moraga, B.A., 1996, The cupriferous province of the coastal ranges, Northern Chile, In: Camus, F., Sillitoe, R.H., Petersen, R., (eds.) Andean copper deposits: new discoveries, mineralization, styles and metallogeny. Spetial publication, No. 5, p. 19-32.
Geng, H., Sun, M., Yuan, C., Xiao, W.J., Xian, W.S., Zhao, G.C., Zhang, L.F., Wong, K., Wu, F.Y., 2009, Geochemical, Sr–Nd and zircon U–Pb–Hf isotopic studies of Late Carboniferous magmatism in the West Junggar, Xinjiang: implications for ridge subduction, Chemical Geology, Vol. 266, p. 364–389.
Gill, J.B., 1981, Orogenic Andesites and Plate Tectonics, Springer, New York.
Hastie, A.R., Kerr, A.C., Pearce, J.A., Mitchell, S.F., 2007, Classification of altered volcanic island arc rocks using immobile trace elements: development of the Th–Co discrimination diagram, Journal of Petrology, Vol. 48, No. 12, p. 2341-2357.
Kojima, S., Astudillo, J., Rojo, J., Trista, D., Hayashi, K., 2003, Ore mineralogy, flid inclusion and stable isotopic characteristics of stratiform copper deposits in the coastal Cordillera of northern Chile, Mineralium Deposita, Vol. 38, p. 208-216.
Kojima, S., Trista, A.D., Hayashi, K.I., 2007, Genetic aspects of the manto-type copper deposits based on geochemical studies of North Chilean deposits. Resource geology, Vol. 59, No. 1, p. 87-98.
Lindenberg, H.G., Jacobshagen, V., 1983, Post-Paleozoic geology of the Taknar zone and adjacent area, NE Iran, Khorasan, Geological Survey of Iran, Report No. 51, p. 145-163.
Middlemost, E.A.K., 1985, Magmas and magmatic rocks, Longman Pub. Company p. 221-226.
Maniar, P.D., Piccoli, P.M., 1989, Tectonic discrimination of granitoids, Geological Society of America  Bulletin, Vol. 101, p. 635-643.
Martin, H., 1999, Adakitic magmas: modern analogous of Archean granitoids, Lithos, Vol, 46, No, 3, p, 411- 429.
Oliveros, V., Feraud, G., Aguirre, L., Ramirez, L., Fornary, M., Palacios, C., 2008, Detailed 40Ar/39Ar dating of geologic events associated with the Mantos Blancos copper deposit, northern Chile. Mineralium Deposita, Vol. 43, p. 281-293.
Palacios, C., 1990, Geology of the Buena Esperanza coppersilver deposit, Northern Chile. In: Fontboté, L., Amstutz, G.C., Cardozo, M., Cedillo, E., Frutos, J., (eds.) Stratabound ore deposits in the Andes, Springer-Verlag, Berlin, p. 313 – 318 .
Pearce, J.A., 1983, Role of the sub-continental lithosphere in magma genesis at active continental margins, In: Hawkesworth, C.J., Norry, M.J. (eds.), Continental Basalts and Mantle Xenoliths, Shiva, Nantwich, p. 230-249.
Pearce, J.A., 1996, A user’s guide to basalt discrimination diagrams, Trace element geochemistry of volcanic rocks: applications for massive sulphide exploration, Edited by DA Wyman. Geological Association of Canada, Short Course Notes, Vol.: 12, p. 79-113.
Pearce, J.A., Harris, N.W., Tindle, A.G., 1984, Trace element discrimination diagrams for the tectonic interpretation of granitic rocks, Journal of Petrology, Vol. 25, p. 956-983.
Ramirez, L.E., Palacios, C., Townley, B., Parada, M.A., Sial, A.N., Turiel, J.L.F., Gimeno, D., Valles, M.G., Lehmann, B., 2006, the Mantos Blancos copper deposit: an upper Jurassic breccia- style hydrothermal system in the Coastal Range of Northern Chile, Mineralium Deposita, Vol. 41, p. 246-258.
Rollinson, H., 1993, Using geochemical data, Evaluation, Presentation, Interpretation, Harlow, UK, Longman, 352 p.
Ruiz, C., Aguilar, A., Egert, E., Espinoza, W., Puebles, F., Quezada, R., Serrano, M., 1971, Strata-bound copper sulphide deposits of Chile, Society of Mineralogy and Geology of  Jappan, Spec. Issue, Vol. 3, p. 252 – 260
Sato, T., 1984, Manto type copper deposits in Chile, a review. Bulletin of the geological survey of Japan, Vol. 35, p. 565-582.
Sun, S.S., McDonough, W.F., 1989, Chemical and isotopy systematics of oceanic basalts: implications for mantle composition and processes,  In: Magmatism in the Ocean: Basins. The Geological Society of London, special publication, Vol. 42.
Tosdal, R.M., Munizaga, F., 2003, Lead sources in Mesozoic and Cenozoic Andean ore deposits, north-central Chile (30–34_S), Mineralium Deposita, Vol.  38, p. 234–250.
Tristá-Aguilera, D., Barra, F., Ruiz, J., Morata, D., Talavera-Mendoza, O., Kojima, S., Ferraris, F., 2006, Re–Os isotope systematics for the Lince–Estefanía deposit: constraints on the timing and source of copper mineralization in a stratabound copper deposit, Coastal Cordillera of Northern Chile, Mineralium Deposita, Vol. 41, p. 99–105.
Vivallo, W., Henríquez, F., 1998, Génesis común de los yacimientos estratoligados y vetiformes de cobre del Jurásico Medio a Superior en la Cordillera de la Costa, Región de Antofagasta, Chile, Revista Geology Chile, Vol. 25 , p. 199 – 228 .
Whitney, D.L., Evans, B.W., 2010, Abbreviations for names of rock-forming minerals, American Mineralogist, Vol:  95, p. 185–187.
Wilson, M., 1989, Igneous Petrogenesis, Uniwin Hyman, London.
Wilson, N.S.F., Zentilli, M., Spiro, B., 2003, A sulfur, carbon, oxygen, and strontium isotope study of the volcanic-hosted El Soldado mantotype Cu deposit, Chile: the essential role of bacteria and petroleum, Economic Geology, Vol. 98, p. 163–174.
Wood, D.A., 1980, The application of a Th-Hf-Ta diagram to problems of tectonomagmatic classification and to establishing the nature of crustal contamination of basaltic lavas of the British Tertiary volcanic province, Earth Planetary Science Letter, Vol. 50, p. 11– 30.
Zhang, H., Zhang, L., Harris, N., Jin, L., Honglin, Y., 2006, U–Pb zircon ages, geochemical and isotopic compositions of granitoids in Songpan-Garze fold belt, eastern Tibetan Plateau: constraints on petrogenesis and tectonic evolution of the basement, Contributions to Mineralogy and Petrology, Vol. 152, p. 75-88