بررسی خصوصیات زمین شناسی، کانی شناسی، زمین شیمیایی و مطالعه میانبارهای سیال کانسار سرب و روی دیزلو، اصفهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه زمین شناسی دانشکده علوم دانشگاه لرستان

چکیده

کانسار سرب و روی دیزلو ، در بخش میانی کمربند دگرگونی سنندج- سیرجان و در 57 کیلومتری شمال شرق اصفهان واقع شده است. مهمترین واحدهای سنگی رخنمون در منطقه مورد مطالعه شامل شیل و ماسهسنگ ژوراسیک و تناب سنگ سنگهای آهک خاکستری تا روشن حاوی میکروفسیل ، شیل سیلتی ، مارن و ماسهسنگ با سن کرتاسه موجود باشند. مواد شیمیایی معدنی ساده بوده است و اسفالریت و باریت کانی های اصلی خود را نیز تشکیل می دهد ، همچنین گالن ، پیریت و کالکوپیریت نیز از دیگر مواد اولیه است که به دلیل مصوریت ادبیات کمیاب در اسفلاریت وجود دارد. همی مورفیت و اسمیت زونیت نیز مهمترین کانی های ثانویه اقتصادی هستند که در کنار اسفالریت مورد بهرهبرداری قرار می گیرند. بافت نظری شکافه‌پرکن ، رگچه ای ، کلوفرمی ، پوششی ، دانه تسبیحی و شانه اعمال از مهمترین انواع بافتهای مشاهده شده در کانسار دیزلو گسترش یافته است. به نظر میرسد که منشأ اصلی این مدارس است که تشکیل شده است دیزلو شورابههای حوضه ای که باعث می شود شکست از بین برود ، مناطق برشی و در صورت اعمال فشار بر روی شیلها زمینه انحلال کانی های سرب ، روی و عناصر کمیاب را فراهم می کند. تغییر فیزیکی و شیمیایی در اثر واکنش سیال کانه دار با سنگ میزبان آهکی و مخلوط شدن با آب جوی ، مکانیسم ماتری جهت تهنشینی Zn-Pb در جدیدترین استاندارد ، افزایش pH ، کاهش فشار ، ثابت شدن الکتریک H2 و در نهایت تفکیک و ناپایداری کمپلکسهای حمل و نقل فلزات باید انجام شود. شواهدی چون دمای تشکیل بین 55 الی 164 درجه سانتیگراد ، شوری برابر با 17 الی 98/25 باعث وزنی نمک طعام می شود ، وجود دگرسانی های دولومیتی و سیلیسی ، به دلیل عدم موفقیت سولفیدها به دلیل جانشینی و فضایی خالی ، کانسارسازی دیرزاد و لایه کران ، ارتباط با عملکرد موجود است. آذربایجان ، ماده تصادف معدنى بصورت جانشینی سنگ میزبان کربناتی و در نهایت درمان بیماری کانیشناسی و ژئوشیمیایی همگی نشان داد که شباهت کانسارسازی نوع دیگری است که برای ساختن سربی و روی دیزلو وجود دارد. شناخت کانسار سرب و روی دیزلو ، بهعنوان یک کانسار نوع دره استفاده ازسیپی در شمال شرق اصفهان ، گام مثبتی جهت اکتشاف این نوع کانسارها در بخش میانی پهنه سنندج-سیرجان است.

کلیدواژه‌ها


جزی. م.ع.، شهاب پور. ج.، 1389، بررسی خصوصیات کانی‌شناسی، ساختی، بافتی و ژئوشیمیایی معدن سرب نخلک، اصفهان. مجله زمین‌شناسی اقتصادی، شماره 2، ص 131-151.
شرکت کهن آرا صنعت.، 1387، گزارش پایانی عملیات اکتشافی  کانسار سرب روی دیزلو.
صفری. ا.، 1374، میکروفاسیس سنگ‌های کرتاسه زیرین در شمال شرق اصفهان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم، بخش زمین‌شناسی، دانشگاه اصفهان، ایران.
قربانی. م.، 1381، دیباچه‌ای بر زمین‌شناسی اقتصادی ایران، انتشارات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 695ص.
مر. ف.، اسدی. س.، فتاحی. ن.، 1390، زمین‌شیمی و زمین دما سنجی کانسار مس جیان (بوانات)، زون سنندج-سیرجان، شمال شرق استان فارس، مجله زمین‌شناسی کاربردی پیشرفته، شماره 1، ص 80-92.
ملکزاده شفا رودی. آ.، کریم پور. م.ح.، 1392، زمین‌شناسی، کانی سازی و مطالعات میانبارهای سیال کانسار سرب-روی-مس حوض رئیس، شرق ایران. مجله زمین‌شناسی کاربردی پیشرفته، شماره 6، ص 63-73.
ملک قاسمی. ف.، 1378، اصول مینرالوگرافی، انتشارات دانشگاه تبریز،173 ص.
Ahya. F., Lotfi. M., Rasa. I., 2010, Emarat carbonate-hosted Zn–Pb deposit, Markazi Province, Iran: A geological, mineralogical and isotopic (S, Pb) study, Journal of Asian Earth Sciences, Vol: 37, p:186–194.
Alavi. M., 1994, Tectonics of the Zagros orogenic belt of Iran: new data and interpretations, Tectonophysics, Vol: 229, p: 211–238.
Appold. M.S., Wenz. Z.J., 2011, Composition of Ore Fluid Inclusions from the Viburnum Trend, Southeast Missouri District, United States: Implications for Transport and Precipitation Mechanisms, Economic Geology, Vol: 106, p: 55–78.
Bakker. R.J., 1997, Clathrates: computer programs to calculate fluid inclusion V–X properties using clathrate melting temperatures, Computer Geoscience, Vol: 23, p: 1–18.
Bakker. R.J., 1999, Optimal interpretation of microthermometrical data from fluid inclusions: thermodynamic modeling and computer programming, Habilitation thesis. Ruprecht-Karls-University, Heidelberg, 50 p.
Berberian. M., King. G.C.P., 1981- Towards a paleogeography and tectonic evolution of Iran, Canadian Journal of Earth Sciences, Vol: 18, p: 210–26.
Bodnar. R.J., 1983, A method of calculating fluid inclusion volumes based on vapor bubblediameters and P-V-T-X properties on inclusion fluid, Economic Geology, Vol: 78, p: 535-542.
Boni. M., Large. D., 2003, Nonsulfide zinc miner­alization in European overview, Economic Geology, Vol: 98, p: 715–729.
Brown. P.E., 1989, FLINCOR: A microcomputer program for the reduction and investigation of fluid-inclusion data, American Mineralogist, Vol: 74, p: 1390–1393.
Crawford. M.L., 1981, Phase equilibria in aqueous fluid inclusions. In: Hollister, L.S., Crawford, M.L. (Eds.), Fluid Inclusions: Applications to Petrology, Mineralogical Association of Canada, Short Course Handbook, Vol: 6, p: 75–100.
Diamond. L.W., 2003, Systematics of H2O inclusions. In: Samson I, Anderson A, Marshall D (eds) Fluid Inclusions: Analysis and Interpretation, Mineralogical Association of Canada Short Course Series, Vol: 32, p: 55-79.
Ehya. F., Lotfi. M., Rasa. I., 2010, Emarat carbonate-hosted Zn–Pb deposit, Markazi Province, Iran: A geological, mineralogical and isotopic (S, Pb) study, Journal of Asian Earth Sciences, Vol: 37, p: 186–194.
Fernandez. P.F.J., Izard. M.A., 2005, Trace element content in galena and sphalerite from ore deposits of the Alcudia Valley mineral field (Eastern Sierra Morena, Spain), Journal of Geochemical Exploration, Vol: 86, p: 1-25.
Foley. N.K., 2002, Environmental geochemistry of platform carbonate-hosted sulfide deposits, in Seal, R.R., and Foley, N.K., eds., Progress on geoenvironmental models for selected mineral deposit types. U.S. Geological Survey Open-File Report, 02–195, p: 87–100.
Ghazban. F., Mcnutt. R.H., Schwarcz. H.P, 1994, Genesis of sediment-hosted Zn-Pb-Ba deposits in the Irankuh district, Esfahan area, West-Central Iran, Economic Geology, Vol: 89, p: 1262-1278.
Guilbert. J.M., Park. C.F., 1997, The Geology of ore Deposits, Freaman and company, New York, 985p.
Haynes. D.W., Cross. K.C., Bils. R.T., Reed. M.H., 1995- Olympic Dam ore genesis, A fluid mixing model, Economic Geology, V 90, p: 281-307.
Kesler. S.E., 2005, Ore-forming fluids, Elements, Vol: 1, p: 13-18.
Kesler. S.E., Reich. M.H., 2006, Precambrian Mississippi Valley-Type deposits; relation to changes in composition of the hydrosphere and atmosphere, in Kesler, S.E., and Ohmoto, Hiroshi, eds., Evolution of early Earth’s atmo­sphere, hydrosphere, and biosphere; constraints from ore deposits, Geological Society of America Memoir, Vol: 198, p: 185–204.
Large. R., Huston. D., McGoldrich. P., McArthur. G., Ruxton. P., 1988, Gold distribution and genesis in Paleozoic volcanogenic massive sulphide systems. In: Bicentennial Gold 88, Geological Society of Australia, Vol:22, p: 121–126.
Leach. D.L., Sangster. D.F., 1993, Mississippi Valley-Type lead-zinc deposits, Geological Association of Canada Special Paper, Vol: 40, p: 289–314.
Leach. D.L., Viets. J.B., Foley-Ayuso. N.K., Klein. D.P., 1995, Mississippi Valley-Type Pb-Zn deposits (Models 32a, b; Briskey, 1986 a, b), in Du Bray, E. A., ed., Preliminary Compilation of Descriptive Geoenvironmental Mineral Deposit Models: U.S. Government Consulting Group, Open-File Report 95–831, p: 234–243.
Leach. D.L., Bradley. D.C., Lewchuk. M.T., Symons. D.T.A., Marsily. G., Brannon. J.C., 2001, Mississippi Valley-Type lead-zinc deposits through geological time: implications from recent age-dating research, Mineralium Deposita, Vol: 36, p: 711–740.
Leach. D.L., Sangster. D.F., Kelley. K.D., Large. R.R., Garven. G., Allen. C.R., Gutzmer. J., Walters. S., 2005b, Sediment-hosted lead-zinc deposits: a global perspective. Society of Economic Geologists, Economic Geology One Hundredth Anniversary Volume, 1905–2005, p: 561–607.
Leach. D.L., Bradley. D.C., Huston. D., Pisarevsky. S.A., Taylor. R.D., Gardoll. S.J., 2010, Sediment-hosted lead-zinc deposits in Earth history, Economic Geology, Vol: 105, p: 593–625.
Leach. D.L., Taylor. R.D., Fey. D.L., Diehl. S.F., Saltus. R.W., 2010, A deposit model for Mississippi Valley-Type lead-zinc ores, chap. A of Mineral deposit models for resource assessment. U.S. Geological Survey Scientific Investi­gations Report 2010–5070–A, 52 p.
McKendrick. M.A., Burgess. R., Leach. D., Pattrick. R.A.D., 2002, Hydrothermal fluid origins in Mississippi Valley-type ore districts: Combined noble gas (He, Ar, Kr) and halogen (Cl, Br, I) analysis of fluid inclusions from the Illinois-Kentucky fluorspar district, Viburnum Trend, and Tri- State districts, midcontinent United States, Economic Geology, Vol : 97, p: 453−469.
Mohajjel. M., Fergusson. C.L., Sahandi. M.R., 2003, Cretaceous–Tertiary convergence and continental collision, Sanandaj–Sirjan Zone, western Iran, journal asian earth sciences, Vol: 21, p: 397–412.
Momenzadeh. M., Shafighi. S., Rastad. E., Amustutez. G.C., 1979, The Ahangaran Lead-Silver deposit, SE Malayer, west central Iran, Mineral deposita, Vol: 14, p: 323-341.
Moses. C.O., Nordstrom. D.K., Herman. J.S., Mills. A.L., 1987, Aqueous pyrite oxidation by dissolved oxygen and ferric iron, Geochimica et Cosmochimica Acta, Vol: 51, p: 1561–1571.
Paradis. S., Hannigan. P., Dewing. K., 2007, Mississippi Valley-Type lead-zinc deposits, in Goodfellow, W.D., ed., Mineral deposits of Canada: A synthesis of major deposit-types, district metallogeny, the evolution of geological provinces, and exploration methods. Geological Association of Canada, Mineral Deposits Division, Special Publication no, Vol: 5, p: 185–203.
Ramdohr. D.R.P., 1966, The ore minerals and their intergrowths, pergamon press, 1174 p.
Sangster. D.F., 1995, Mississippi Valley-Type lead-zinc, in Eckstrand, O.R.,Sinclair, W.D., and Thorpe,R.I., eds., Geology of Canadian MineralDeposit Types, Geological Survey of Canada, Geology of Canada, Vol: 8, p: 253-261.
Seward. T. M., 1973, Thio complexes of gold and the transport of gold in hydrothermal solutions, Geochim, cosmochim, Acta, Vol: 37, p: 379-399.
Seward. T. M., 1991, The hydrothermal geochemistry of gold, in: Foster, R. P. (ed), gold metallogeny and exploration, Blakie and sons Ltd. 432 p.  
Shepherd. T. J., Rankin. A. H., Alderton. D. H. M., 1985, A Practical Guide to Fluid Inclusion Studies, Blackie, Glasgow, 239 p.
Smirnow. V.I., 1976, Geology of mineral deposits, Moscow, MIP pub, 250 p.
Stumm. W., Morgan. J.J., 1996, Aquatic chemistry: Chemical equilibria and rates in natural waters, 3rd edition, John Wiley and Sons, NY, 1022 p.
Touret. J., Dietvorst. P., 1983, Fluid inclusions in high-grade anatectic metamorphites, Journal of Geolgical Society of London, Vol: 140, p: 635-649.
Ulrich. T., Gunther. D., Heinrich. C. A., 2001, Evolution of a porphyry Cu-Au deposit, based on LA-ICP-MS analysis of fluid inclusions: Bajo de la Alumbrera, Argentina, Economic Geology, Vol: 96, p: 1743, correctly reprinted in 2002. 97, 1888-1920
Viets. J.G., Leach. D.L., 1990, Genetic implications of regional and temporal trends in ore fluid geochemistry of Mississippi Valley-type deposits in the Ozark region, Economic Geology, Vol: 85, p: 842–861.
Viets. J.G., Hofstra. A.H., Emsbo. P., Kozlowski. A., 1996, The composition of fluid inclusions in ore and gangue minerals from Mississippi Valley-Type Zn-Pb deposits of the Cracow-Silesia region of southern Poland: genetic and environmental implications, in Gorecka, E., and Leach, D.L., eds., Carbonate-hosted zinc-lead deposits in the Silesian-Cracow area, Poland: Warsaw, Poland, Prace Panstwowego Instytuti Geologicznego, Vol: 154, p: 85–104.
Wlkinson. J.J., 2001, Fluid inclusions in hydrothermal ore deposits, Lithos, Vol: 55, p: 229-272.
Zhang. Y.G., Frantz. J.D., 1987, Determination of the homogenization temperatures and densities of supercritical fluids in the system NaCl–KCl–CaCl2–H2O using synthetic fluid inclusions,Chemical Geology, Vol: 64, p: 335–350.