بررسی زمین شیمیایی معدن روی- سرب انگوران و اثرات فعالیت های معدنکاری بر آلودگی منطقه

نوع مقاله : یادداشت پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زمین شناسی، دانشگاه صنعتی شاهرود، ایران

2 عضو هئیت علمی، گروه زمین شناسی، دانشگاه زنجان، ایران

چکیده

کانسار روی- سرب انگوران درون سنگهای دگرگونی پارکمین بر روی داده است که کانیزاسیون محدود به بخشهای داخلی سه گل در قسمتهای شرقی ، شمالی و غربی است. گسلهای مذکور نقش اساسی را در کانی سازی و انتقال سیالات کانه ساز از قسمت تحت تأثیر سطح آن انجام داده است. مطالعات جهت ژئوشیمیایی ، تعداد 147 نمونه خاکی ، 21 نمونه آبی و 11 نمونه از کیکهای منطقه انگوران برداشت شد. نتایج بدست آمده از این مطالعات نشانگر روند افزایشی عناصر آرسنیک ، نقره ، روی و کادمیوم با افزایش عمق وجود دارد و سرب روند خاصی ندارد. در کانسنگ سولفیدی ، عناصر نقره با جیوه و کلسیم با منیزیم و در کانسنگ کربناتی ، عناصر سرب با آرسنیک و نقره با جیوه هم بستگی بالایی را نشان می دهد. در نتیجه فعالیتهای معدنکاری در منطقه ، هزاران تن پسماند حاوی فلزات سنگین تولید می شود که تأثیر نامطلوبی بر روی اکوسیستم ایجاد می کند و حاکی از ارتباط بیشتر این آلودگی ها با بیماریهای قلبی و ریوی در منطقه است. مطالعات محیطی صورت نیز در منطقه گویا صورت می گیرد که باعث آلودگی آب و خاک در کانسار انگوران نسبت به سایر مناطق در حد بالایی بوده و رابطه معیشت با فاصله گرفتن از کانسار نشان داده شده است. با استناد به نتایج حاصل از این پژوهش می تواند راهبردهای پیشگیرانه جهت کاهش اثر مخلوط زیستمحیطی و بالا بردن سطح سلامت ساکنین منطقه ارائه شده است.
 

کلیدواژه‌ها


محمدی نیایی.ر.، 1385، تقسیم بندی خاستگاه نهشته های غیر سولفیدی روی در کانسار انگوران و کاربردهای اکتشافی آن، بیست و ششمین گردهمایى علوم زمین شناسى سازمان زمین شناسى کشور، 9 صفحه.
گزارش شرکت ملی سرب و روی ایران، 1385، ص 273.
مر. ف.، کارگر. س.، و راست منش، ف.، 1391، غلظت فلزات سنگین در خاک­های آلوده شده در اثر فعالیت کارخانه ذوب روی در جزیره قشم، مجله زمین شناسی کاربردی پیشرفته، شماره 6، ص 43-53.
سیاره،. ع. ر.، فنودی. م.، و دادستان. ا.، 1384، گزارش مقدماتی بررسی­های زمین شناسی زیست محیطی در منطقه قروه و بیجار، سازمان زمین شناسی و اکتشافات کشوری، ص20.
غضنفری. ف.، و ولی­زاده. م.، 1370، پیدایش و تکوین کانسار روی و سرب انگوران و سایر اندیس های شرق تکاب، دهمین گردهمایی علوم زمین، ص 5.
فیضی. ا.، و هزارخانی. ا.، 1392، جدایش آنومالی زمین شیمیایی از زمینه به روش فرکتال عیار- مساحت (منطقه انگوران، شمال غربی ایران)، مجله زمین شناسی کاربردی پیشرفته، شماره 9، ص 43-53.
شریعتی. ش.، آقانباتی. ع.،  موسوی­حرمی. م.،  مدبری. س.، و سلیمی. س.، 1387، بررسی علل احتمالی ابتلای ساکنین منطقه دندی و ماهنشان به سکته­های قلبی و بیماری­های ریوی از دیدگاه زمین پزشکی، دوازدهمین همایش انجمن زمین شناسی ایران- اهواز، ص 469-474.
پری­زنگنه. ع.، 1377، بررسی آلودگی و منابع آلوده کننده رودخانه انگوران چای (جلد1)، گزارش پروژه­های اداره کل محیط زیست استان زنجان، ص 94-99.
پری­زنگنه. ع.، 1378، بررسی لیمنولوژیک و مطالعات اکولوژیکی رودخانه انگوران چای، گزارش پروژه­های اداره کل محیط زیست استان زنجان، ص 62-77.
جدول تناوبی، سرب، اثرات سرب بر روی سلامتی،پایگاه ملی داده های علوم زمین کشور.
حمایت خواه جهرمی. و.، کفیل­زاده. ف.، و مؤمنی. ح.،1388، اثر استات سرب بر وزن بدن و کلیه و ساختار بافتی کلیه فرزندان یک روزه موش های نژاد Balb/C، مجله علوم و تکنولوژی محیط زیست، شماره4، ص 269-277.
شریعتی، ش.، آقانباتی، ع.، موسوی­حرمی، م.، مدبری، س.، و آدابی، م.، 1388، سنجش میزان آلایندگی حاصل از فرسایش سازندها و معدنکاری در منطقه شیخ لرشمالغرب استان زنجان (انگوران)، فصلنامه علمی پژوهشی زمین و منابع، شماره 1، ص 33-46.
 رضایی.و.، 1387،کانسارهای فلزی و اثرات زیست محیطی استخراج و فرآوری آنها،ص 9.
خوشی. ا.، کلانتری. ص.، محبی. م.، و فولادساز.ک.، 1388، بررسی مقادیر سرب خون و خطر مسمومیت با آن در کارکنان کارخانه ذوب دندی زنجان،مجله علمی- پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی زنجان، ص 79-86.
Hirayama. K.,1968, Geological study on the Anguran Mine, northwestern part of Iran, Geological Survey of Japan Report, Vol: 36, No: 226, P: 1–26.
Burnol. L., 1968, Contribution a l’etude des gisements de plomb et zinc de l’Iran. Essais de classification paragenetique, Geological Survey of Iran Report, No:11, P: 1–113.
Daliran. F., Borg, G., 2003, A preliminary appraisal of the non-sulfide zinc deposit of Angouran, north-west Iran, In: Eliopoulos D., et al (eds) Mineral exploration and sustainable development. Millpress, Rotterdam, P: 65–68.
Daliran. F., and  Borg, G.,2005,Characterisation of the nonsulfide zinc ore at Angouran, northwestern Iran, and its genetic aspects, In: Jingwen M., and Bierlein F.P., (eds) Mineral deposit research: meeting the global change, vol 2. Springer, Berlin Heidelberg New York, P: 913–916.
Daliran. F., Hofstra, A., Walther, J., and Stüben, D., 2002,Agdarreh and Zarshuran SRHDG deposits, Takab region, NW-Iran, Annual meeting of the Geological Society of America, Denver, P: 63–68l
Borg. G., and Daliran. F., 2004, Hypogene and supergene formation of sulphides and non-sulphides at the Angouran high-grade zinc deposit, NW-Iran, In: Abstract volume of Geoscience Africa 2004. University of the Witwatersrand, Johannesburg, P: 69–70.
Gilg. H.A., 1996, Fluid inclusion and isotope constraints on the genesis of high-temperature carbonate-hosted Pb–Zn–Ag deposits, Society of Economic Geologists Special Publication, No:4 , P:501–514
Gilg. H.A., Allen. C., Balassone. G., Boni. M., and Moore. F., 2003, The 3- stage evolution of the   Angouran Zn “oxide”-sulfide deposit, Iran,  In: Eliopoulos D et al (eds) Mineral exploration and sustainable development. Millpress, Rotterdam P: 77–80.
Hamdi. B.,1995, Precambrian–Cambrian deposits in Iran,In: Hushmandzadeh A., (ed) Treatise of the geology of Iran, vol 20. Geological Survey of Iran, Tehran, P: 1–535.
Stockli. D.F., Hassanzadeh. J., Stockli. L.D., Axen. G., Walker. J.D., and Dewane. T.J.,2004, Structural and geochronological evidence for Oligo-Miocene intra-arc low-angle detachment faulting in the Takab-Zanjan area, NW Iran, Abstr Programs Geol Soc Am, No:36(5), P:319.
Sehhatisabet. M., 2006, Angouran Protected Area and Wildlife Refuge;an Important Area for Birds in Zanjan Province, Iran,Podoces1(1/2), P: 45-52.