الگوی توزیع ژئوشیمیایی عمقی عیار طلا با استفاده از روش های فرکتالی به منظور پهنه بندی اهداف اکتشافی ناحیه ای در کانسار طلای زرشوران، تکاب، شمال غرب ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استایار گروه زمین شناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران

2 استادیار گروه زمین شناسی دانشگاه آزاد اهواز

3 اهواز دانشگاه آزاد اسلامی اهواز- گروه زمین شناسی

4 مدیر دفتر آبهای زیر زمینی سازمان آب و برق خوزستان

چکیده

      الگوی توزیع عمقی عناصر ژوشیمیایی در برنامه های اقتصادی معادن بسیار مهم و ضروری نیست. در این پژوهش 44 گمانه اکتشافی کانهزا و غیر کانه زا درکانسار زرشوران ، واقع در شمال غرب ایران ، برای تشخیص و توصیف الگوی توزیع عمقی عیار طلا مورد استفاده قرار گرفت. در این رابطه از مدلهای فرکتال شمارش مدار ، فراوانی توان- قانون و ضریب هورست استفاده شده است. نتایج بدست آمده از مدل شماره مراکز نشان دهنده خود- تشابهی در گمانههای کانهزا و غیر کانهزا با بُعد فرکتال (B d) 01/1 تا 7/1 می باشد ، و این مقدار در گمانه های همراه با کانه زایی بیشتر از گمانه های غیر کانه زا است. نتایج مدل فراوانی توان- قانون نشان می دهد که توزیع عمقی عیار طلا در گمانه های همراه با کانه زایی دارای خاصیت فرکتال دوگانه وجود ندارد ، در حالی که در گمانه های بدون کانهزا خاص مونوفرکتال دارند. توزیع عمقی همراه با فرکتال دوگانه نشان دهنده چند مرحله کانزایی در کانسار زرشوران وجود دارد. ضریب هورست عیار طلا با استفاده از مدل برنامه نویسی شده در محیط ویژوال بیسیک (VBA) به مقیاس برای تمام گمانهای محاسبه ساخته شده است. دامنه تغییر مقادیر ضریب هورست از 63/0 تا 92/0 می باشد ، که در همه گمانه ها ، بیشتر از 5/0 بوده است و نشان دهنده یکنواختی و پیوستگی کانه زایی در کانسار زرشوران نیست. همچنین مقدار ضریب هورست برای گمانه های فاقد کانزایی مانند A4 نیز از 5/0 است که گواه بر توزیع یکنواخت طلا در سنگهای دیواره وجود ندارد. نتایج بدست آمده در هر کدام از روشهای فوق نشان می دهد که مدلهای فرکتالی مذکور مستقل از همه دیگر بوده اند و می توانند آنها را در سایر اکتشافی سطحی استفاده کنند. مدل های کاربردی فرکتالی موجود در این مطالعه ساده و سریع بوده و در صورت استفاده از پهنه بندی اکتشافی سطحی بدون پردازش داده های مختلف زمین شناسی ، ژئوشیمی و ژئوفیزیک صورت میپذیرد.
 

کلیدواژه‌ها


اباصلت، ف.، هزارخانی.، الف.، 1392، جدایش آنومالی زمین شیمیایی از زمینه به روش فرکتال عیار-مساحت (منطقه انگوران، شمال غربی ایران، مجله زمین شناسی کاربردی پیشرفته، شماره 9، ص 43-53.
اجاقی، ب.، 1375، زمین شناسی اقتصادی و بررسی شکل توده کانسار طلای زرشوران (شمال تکاب)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی تهران.
باباخانی، ع. ر.، قلمقاش، ج.، 1380، گزارش زمین شناسی 1:100000ورقه 1:100000 چهارگوش تخت سلیمان، انتشارات سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران.
دارابی، ف.، هزارخانی، الف.، زارع، م.ر.، 1392، شناسایی نحدوده آنومالی U-235 با روش هندسه فرکتال بر روی شبکه تخمین یافته از روش کریجینگ در محدوده تالاب انزلی، مجله زمین شناسی کاربردی پیشرفته، شماره 10، ص 64-72.
کریمی، م.، 1372، مطالعات سنگ شناسی، کانی شناسی و نحوه تشکیل کانسار طلا و آرسنیک زرشوران(تکاب)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم تهران.
قربانی، م.، 1379، ماگماتیسم و متالوژنی منطقه تکاب، پایان نامه دکتری، دانشگاه شهید بهشتی تهران.
صمیمی، م.، 1370، گزارش نقشه زمین شناسی 1:5000 ناحیه معدنی زرشوران،  مهندسین مشاور  معدنکاو، گزارش داخلی
علوی نائینی، م.، عمیدی، م، 1361، گزارش زمین شناسی  ورقه 1:250000 چهارگوش تکاب- صائین قلعه، انتشارات سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران.
Asadi, Harooni, H., 2000. The Zarshuran gold deposit model applied in a mineral exploration GIS in Iran. PH.D. Thesis, Delft university, The Netherlands
Ahrens, L.H., 1954. The lognormal distribution of the elements (a fundamental law of geochemistry and its subsidiary). Geochim. Cosmochim. Acta 5, 49–73.
Hurst, H. E. 1951, Long-term storage capacity of reservoirs. Transactions of the American Society of Civil Engineering,, 116, 770–808.
Kenneth, F., 1997. Techniques in Fractal Geometry. John Willey and Sons. Li, C., Xu, Y., Xu, Y., Jiang, X., 1994. The fractal model of mineral deposits. Geol. Zhejiang 10 (25), 25–32 (In Chinese with English Abstract).
Mehrabi, B., 1997. Genesis of Zarshuran gold deposit, NW Iran. Unpublished PhD thesis, University of Leeds, Leeds, UK
Richardson, W.A., 1923. The frequency distribution of igneous rocks. Part II: the laws of distribution in relation to petrogenetic theories. Mineral. Mag. 20, l–4.
Sanderson, D.J., Roberts, S., Gumiel, P., 1994. A Fractal relationship between vein thickness and gold grade in drill core from La Codosera, Spain. Economic Geology 89:168–173.
Wang, Z., Cheng, Q., Xu, D., Dong, Y., 2008. Fractal Modeling of Sphalerite Banding in Jinding Pb–Zn Deposit, Yunnan, Southwestern China. J. China Univ. Geoscince Journal. 19, 77–84.
Zuo, R., Cheng, Q., Xia, Q., 2009. Application of fractal models to characterization of vertical distribution of geochemical element concentration. Journal of Geochemical  Exploration 102, 37–43.