بررسی ژئوشیمی سنگ کل به منظور مطالعه و تفکیک دگرسانی‌های گرمابی منطقه پی‌جویی آهن-مس (±طلا) کوه‌دم، ایران مرکزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای تخصصی دانشیار ایران تهران دانشگاه خوارزمی

2 دانشجوی دکترا همدان دانشگاه خوارزمی تهران

3 دکترای تخصصی استادیار ایران تهران عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی

چکیده

سنگهای نفوذی میزبان کانه زایی آهن-مس (± طلا) در منطقه پیگویی کوه تحت تأثیر تبادلات جرمی رخداده در دگرسانی های سدیک (-کلسیک) ، پتاسیک و کوارتز-کلسیت (± کلریت-سولفید) قرار می گیرد که در حال پیاده سازی است. -طلا شده است. دگرسانی سدیک (-کلسیک) در مجلات مجلسی ، دگرسانی پتاسیک با فاصله از آن و دگرسانی کوارتز-کلسیت (± کلریت-سولفید) بصورت یکپارچه در رگه ها و سنگ میزبان ساخته شده است. در این تحقیق از داده های سنگین ژئوشیمی کل سنگ نمونه های سنگین دگرسان و غیردگرسان معادل به منظور استفاده از تبادل گرمی ، گرادیان ترکیبی و نسبت به عناصر مولر در تفکیک دگرسانی های گرمابی منطقه استفاده شده است. بر اساس این شواهد ، دگرسانی سدیک (-کلسیک) در منطقه در طول مرحله نخست با حضور آلبیت همراه با غنی‌شدگی نسبی عناصر Na 2 O ، CaO ، Fe 2 O 3 ، Cu و Co و در مقابل تهیشدگی عناصر K2 O ، MgO و Rb در مجاورت رگه ها و افق های معدنی کانه‌دار رخداده است. پتاسیک دگرسانی در مرحله دوم با افزایش شاخص کانی ، کوارتز و کلسیت و غنی‌شدگی نسبی عناصر K 2 O ، Ba ، Y و Sr و تهیشدگی عناصر Na 2 O ، CaO ، MgO و Fe 2 O 3 با فاصله قابل توجه از ویژگیهای مشخص شده است. همچنین رخداد دگرسانی کوارتز-کلسیت (± کلریت-سولفید) همچنین بصورت قابل مشاهده در رگه ها با غنی‌شدگی نسبی عناصر Fe 2 O 3 ، MgO ، CaO و LREE (از قبیل Ce ، La و Nd) و تهیادشدگی عناصر Na 2 O ، K 2O ، Ba و Sr مشخص می کند.بر اساس بررسی عناصر مولار در دگرسانی ها ، بیشترین نسبت (2Ca + Na + K) / آل متعلق به دایکات مافیک با میزان 4/1 و فلسیک با مقدار 2/1 است. همبستگی منفی میان غلظت عناصر کانه سازنده و مس در مقابل عناصر مولار K / (2Ca + Na + K) گویای غنیهشدگی این عناصر در رگه ها و افق های کانه باز و ارتباط ژئوشیمیایی آنها با دگرسانی سدیک (-کلسیک) در منطقه است. برمبنای شید پتروگرافی ، سنگهای ژئوشیمی و نسبت عناصر مولار در سنگهای دگرسان منطقه پیجویی کوهددم گفت که بیشتر از سهم دگرسانی سدیک (-کلسیک) در دایرکتوری های مافیک و فلسیک منطقه رخ داده است که این باعث می شود سیگنال گرم بازی کنید و شکل بگیرد. -برشی آهن-مس (± طلا) مربوط به این دایرکتوری شده است.
 

کلیدواژه‌ها


افشونی. ز.، اسماعیلی. د.، اسدی هارونی. ه.، 1392، مطالعه ایزوتوپ‌های پایدار (O، H و S) در زون‌های دگرسانی فیلیک و پتاسیک-فیلیک کانسار مس-مولیبدن پورفیری کهنگ (شمال شرق اصفهان)، مجله زمین‌شناسی کاربردی پیشرفته، شماره 7، ص 64-73.
خلعتبری. ر.، 1371، پلوتونیسم ترشیری منطقه اردستان و ایران مرکزی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، سازمان زمین شناسی کشور.
ربیعی. م.، 1385، اکتشافات ژئوشیمیایی ناحیه کوه‌دم و بررسی ژنز اندیس طلای آن، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی تهران، 130صفحه.
سامانی. ب.، 1373، فلززایی و ایالت‌های متالوژنی ایران، سیزدهمین گردهمایی علوم‌زمین سازمان زمین‌شناسی کشور.
سرجوقیان. ف.، 1391، ماهیت پلوتونیسم (شمال‌شرق اردستان): پدیده‌های زمین‌شناسی و تحولات ماگمایی آن، رساله دکتری دانشگاه تهران.
شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران.، 1388، مطالعات اکتشافات تفصیلی آنومالی‌های طلا و مس منطقه کوه‌دم.
نبوی. م.ح.، هوشمندزاده. ع.و.، حمدی. ب.، 1363، نکته‌ها و پیچیدگی‌هایی از زمین‌شناسی دگرگونه سنگ‌های منطقه انارک-خور جندق (ایران مرکزی) در پیوند با کارهای زمین‌شناسی، شرکت تکنواکسپورت (ژئومتال).
نجفیان. ط.، فتحیان‌پور. ن.، رنجبر. ح.، بخش‌پور. ر.، 1391، شناسایی پدیده‌های طیفی ناشناخته از داده‌های تلفیقی تصاویر ماهواره‌ای ALI+ASTER و ابر طیفی Hyperion برمینای روش ضریب همبستگی، مطالعه موردی (محدوده معدنی مس‌سرچشمه)، مجله زمین‌شناسی کاربردی پیشرفته، شماره 5، ص 59-67.
73
 
Appleyard. E.C., 1991, SOMA-A package of Fortran programs for calculating mass exchange in metasomatic and altered rocks, Waterloo, ON, University of Waterloo, 65 p.
Babcock. R.S., 1973, Computational models of metasomatic processes, Lithos, Vol: 6, p: 279–290
Bagheri. S., Stampfli. G.M., 2008, The Anarak, Jandaq and Posht-e-Badam metamorphic complexes in central Iran: New geological data, relationships and tectonic implications, Tectonophysics, No. 451, p: 123–155
Barton. M.D., Johnson. D.A., 2000, Alternative brine sources for Fe–oxide (–Cu–Au) systems: implications for hydrothermal alteration and metals. In: Porter TM (ed) Hydrothermal iron oxide copper gold & related deposits: a global perspective, Australian Mineral Foundation, Adelaide, p: 43–60
Giggenbach. W.F., 1981, Geothermal mineral equilibria, Geochimica et Cosmochimica Acta, Vol. 45, p: 393–410
Giggenbach. W.F., 1984, Mass transfer in hydrothermal alteration systems—a conceptual approach, Geochimica et Cosmochimica Acta, Vol. 48, p: 2693–2711
Giggenbach. W.F., 1997, The origin and evolution of fluids in magmatic-hydrothermal systems, in Barnes, H.L., ed., Geochemistry of hydrothermal ore deposits, 3rd ed.: New York, John Wiley and Sons, p: 737–796
Grant. J.A., 1986, The isocon diagram—a simple solution to Gresens’ equation for metasomatic alteration, Economic Geology, Vol. 81, p: 1976–1982
Gresens. R.L., 1967, Composition-volume relationships of metasomatism, Chemical Geology, Vol. 2, p: 47–65
GSI (Geological Survey of Iran). 1981, Geological map of Iran 1:100,000 series, Sheet 6557, Kuh-e Dom
GSI (Geological Survey of Iran). 1979, Geological map of Iran 1:250,000 series, No.G7, Anarak
Hitzman. M.W., Oreskes. N., Einaudi. M.T., 1992, Geological characteristics and tectonic setting of Proterozoic iron oxide (Cu–U–Au–REE) deposits, Precambrian Res, Vol: 58, p: 241–287
Leitch. C.H.B., Lentz. D.R., 1994, The Gresens approach to mass balance constraints of alteration systems, Geological Association of Canada Short Course Notes, Vol: 11, p: 161–192
MacLean. W.H., 1990, Mass change calculations in altered rock series, Mineralium Deposita, Vol: 25, p: 44–49
MacLean. W.H., Barrett. T.J., 1993, Lithogeochemical techniques using immobile elements, Journal of Geochemical Exploration, Vol: 48, p: 109–133
MacLean. W.H., Kranidiotis. P., 1987, Immobile elements as monitors of mass transfer in hydrothermal alteration: Phelps Dodge massive sulfide deposit, Matagami, Quebec, Economic Geology, Vol: 82, p: 951–962
McDonough. W.F., Sun. S.S., 1995, The composition of the earth, Chemical Geology, Vol: 120, p: 223–253
Oliver. N.H.S., Cleverley. J.S., Mark. G., Pollard. P.J., Fu. B., Marshall. L.J., Rubenach. M.J., Williams. P.J., Baker. T., 2004, Modeling the role of sodic alteration in the genesis of iron–oxide–copper–gold deposits, eastern Mount Isa block, Australia, Economic Geology, Vol: 99, p: 1145–1176
Pollard. P.J., 2001, Sodic (–calcic) alteration in Fe–oxide–Cu–Au districts: an origin via unmixing of magmatic H2O–CO2–NaCl±CaCl2–KCl fluids, Miner Deposita, Vol: 36, p: 93–100
Stanley. C.R., Madeisky. H.E., 1994, Lithogeochemical exploration for hydrothermal ore deposits using Pearce element ratio analysis, Geological Association of Canada Short Course Notes, Vol: 11, p: 193–212
Technoexport., 1981, Detail geology prospecting in the Anarak Area Central Iran, Geological Survey of Iran, Report No. 9
Warren. I., Simmons. S.F., Mauk. J., 2007, Whole-Rock Geochemical Techniques for Evaluating Hydrothermal Alteration, Mass Changes, and Compositional Gradients Associated with Epithermal Au-Ag Mineralization, Economic Geology, Vol: 102, p: 923–948
Zanchi. A., Zanchetta. S., Garzanti. E., Balini. M., Berra. F., Mattei. M., Muttoni. G., 2009, The Cimmerian evolution of the Nakhlak–Anarak area, Central Iran, and its bearing for the reconstruction of the history of the Eurasian margin in Brunet, M.F., Wilmsen, M. and Granath, J. W. (eds) South Caspian to Central Iran Basins, The Geological Society, London, Special Publications, Vol: 312, p: 261–286