TY - JOUR ID - 17038 TI - مطالعات زمین‌شناسی، کانی‌شناسی و میانبارهای سیال در کانسار مس (نقره) تیپ مانتو یمقان، جنوب‌شرق زنجان، شمال‌غرب ایران JO - زمین شناسی کاربردی پیشرفته JA - AAG LA - fa SN - 2251-7057 AU - جیبا, زهره AU - قادری, مجید AU - مغفوری, سجاد AD - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زمین‌شناسی اقتصادی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران AD - استاد، گروه زمین‌شناسی اقتصادی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران AD - استادیار، گروه زمین‌شناسی اقتصادی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 11 IS - 3 SP - 594 EP - 615 KW - مس چینه‌کران KW - تیپ مانتو KW - ائوسن KW - زیرپهنه طارم KW - کانسار یمقان DO - 10.22055/aag.2021.34764.2157 N2 - کانسار یمقان در جنوب‌شرق زنجان و در زیرپهنه طارم از کمربند ماگمایی البرز در شمال‌غرب ایران قرار دارد. واحدهای سنگی محدوده مجموعه‌ای از واحدهای آتشفشانی- رسوبی ائوسن هستند. کانه‌زایی مس (نقره) در این کانسار در واحد آندزیت مگاپورفیر به‌صورت چینه‌کران رخ داده ‏است. کانه‌های سولفیدی اصلی کالکوسیت، بورنیت، کالکوپیریت به‌همراه پیریت به‌صورت بافت‌های دانه‌پراکنده، پرکننده فضای خالی، رگه- رگچه‌ای و جانشینی مشاهده می‌شوند. سولفید نقره (آکانتیت) نیز براساس مطالعات میکروپروب شناسایی ‌شده است. دگرسانی پروپیلیتیکی و دگرسانی‌های مرتبط با کانه‌زایی در این کانسار مشاهده می‌گردند. دمای همگن‌شدگی سیالات کانه‌ساز، در بازه 230 تا 390 درجه سانتی‌گراد و شوری متوسط آنها 15 درصد وزنی NaCl اندازه‌گیری شده است. کانسار یمقان در سه مرحله اصلی تشکیل‌ شده که مرحله اول در دمای پائین‌تر از 100 درجه و در طی دیاژنز رخ داده و موجب تشکیل پیریت‌های فرامبوئیدال در سنگ میزبان آندزیت مگاپورفیر شده است. مرحله دوم در دمای بیش از 300 درجه شکل گرفته و موجب تشکیل کانی‌های سولفیدی مس بر اثر جانشینی به‌جای پیریت‏های مرحله اول شده است که در طی این جانشینی، آهن اضافی موجود در پیریت به‌صورت هماتیت در محل رگه‌های کانه‌دار تشکیل شده‌اند. در مرحله سوم یا مرحله سوپرژن، کانی‏های ثانویه مانند کالکوسیت ثانویه، کوولیت، دیژنیت و کانی‌های کربناته مس مانند مالاکیت و آزوریت در اثر تأثیر آبهای جوی تشکیل شده است. با توجه به ویژگی‏های زمین‌شناسی، سنگ میزبان، کانی‌شناسی، ساخت و بافت، و داده‌های میانبارهای سیال، کانسار مس یمقان شباهت‌های زیادی با کانسارهای مس تیپ مانتو در دنیا داشته و بر اثر فرایندهای گرمابی تشکیل گردیده است. UR - https://aag.scu.ac.ir/article_17038.html L1 - https://aag.scu.ac.ir/article_17038_bea66ed0633f930ebe516b01960aa494.pdf ER -